Λάβαμε το παρακάτω κείμενο μετά τη δημοσίευση και την κυκλοφορία των δύο κειμένων των Φίλων της Πάρου και της Αντιπάρου (δείτε ΕΔΩ και ΕΔΩ). Ζητήσαμε από το μέλος του συλλόγου μας, δεδομένου του μεγέθους του αρχικού κειμένου του, να το συνοψίσει προκειμένου να το διανείμουμε για να τροφοδοτήσουμε την δημόσια συζήτηση, με γνώμονα την ποιότητα των επιχειρημάτων που παραθέτει. Πιστεύουμε ότι αυτή η δημόσια συζήτηση είναι απαραίτητη για να διαφωτίσει την κοινωνία της Πάρου και της Αντιπάρου για το κρίσιμο ζήτημα της επέκτασης του αεροδρομίου, καθώς και να βοηθήσει στην λήψη αποφάσεων.
Ακολουθεί η συνοπτική περιγραφή και το κείμενο :
Πολλοί από εμάς, κάτοικοι της Πάρου και της Αντιπάρου, ανησυχούμε για το έργο επέκτασης του αεροδρομίου, το οποίο προσφάτως ανακοινώθηκε χωρίς μάλιστα πολλές τυμπανοκρουσίες και τα έργα του οποίου θα ξεκινήσουν τον ερχόμενο Ιούνιο. Πιστεύουμε ότι αυτή η δημόσια συζήτηση είναι απαραίτητη για να διαφωτίσει τις κοινωνίες της Πάρου και της Αντιπάρου για τα ανακύπτοντα ζητήματα.
Είμαστε της άποψης ότι αυτή η απόφαση χαρακτηρίζεται από έλλειψη διαφάνειας. Δεν θα ήταν λοιπόν νόμιμο δικαίωμα για τους κατοίκους της Πάρου, Έλληνες και μη Έλληνες, να έχουν πρόσβαση σε μία ενημερωμένη μελέτη επιπτώσεων και σκοπιμότητας, πριν από ένα τόσο μεγάλο έργο;
Όμως στην πραγματικότητα φοβόμαστε ότι αυτό το έργο αγνοεί τις αναρίθμητες οχλήσεις που θα προκύψουν από αυτό, ιδίως την ηχορύπανση ή τις επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς και την αύξηση των προβλημάτων στις δημόσιες υποδομές, που ήδη βρίσκονται στο όριο του κορεσμού κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ενώ γρήγορα θα αποβεί δαπανηρό στη λειτουργία του για την κοινότητα.
Αυτό το έργο επέκτασης με στόχο ένα διεθνές αεροδρόμιο εμφανίζεται πλέον όλο και πιο αναχρονιστικό, δεδομένου ότι το μετα-COVID πλαίσιο έχει αλλάξει ριζικά τις προοπτικές στον τομέα του τουρισμού και των αεροπορικών μεταφορών και με δεδομένο ότι η χωρητικότητα διεθνών αεροδρομίων κοντά στην Πάρο έχει αυξηθεί σημαντικά με το πέρας των εργασιών επέκτασης των αεροδρομίων, τόσο στη Μύκονο όσο και στη Σαντορίνη στις αρχές του 2021.
Ταυτόχρονα οι αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες είναι σε δύσκολη οικονομική θέση, θα αρχίσουν να απογειώνουν τα αεροσκάφη τους συντηρητικά προσδοκώντας επιστροφή σε κερδοφορία μετά αρκετά χρόνια.
Ως εκ τούτου, φοβόμαστε ότι για να «υπάρξει» το αεροδρόμιο της Πάρου θα επιλέξει πρακτικές ντάμπινγκ για την εκτροπή της λιγοστής κίνησης υπέρ εταιρειών «χαμηλού κόστους» ή και τσάρτερς, οι οποίες θα προσελκύσουν τον μαζικό τουρισμό, με χαμηλή αγοραστική δύναμη, αλλά και με δυσμενείς επιπτώσεις στους κατοίκους.
Ωστόσο πιστεύουμε ότι η Πάρος θα πρέπει να συνεχίσει να καλλιεργεί μια τουριστική θέση υψηλού επιπέδου, η οποία ευνοεί την ποιότητα σε βάρος της ποσότητας, με τρόπο συμβατό με τον σεβασμό του περιβάλλοντος και σύμφωνα με ένα ρεαλιστικό σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης για το νησί μας.
Λαμβάνοντας υπ’ όψη τα ανωτέρω, και πριν οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να υπάρξει αισθητή βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οδικών και λιμενικών υποδομών, που θα μπορούσαν να περιλάβουν και κάποια αναγκαία έργα αναβάθμισης του αεροδρομίου, όμως στο παρόν μέγεθός του και που θα συνδέεται με την Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, ή άλλα νησιά.
Η έναρξη μιας επέκτασης για κατασκευή «διεθνούς» αεροδρομίου, που χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς πόρους, χωρίς να διευκρινιστεί το πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης στο οποίο θα συμβάλλει, αλλά και χωρίς διαβούλευση με τους κατοίκους, δεν μπορεί να έχει την άνευ όρων υποστήριξη μας.
Κάποιες σκέψεις γύρω από την επέκταση του αεροδρομίου της Πάρου
Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Φίλους της Πάρου και Αντιπάρου για τις προσπάθειές τους να γνωστοποιήσουν σε όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους τις πληροφορίες και τις απόψεις που εξέφρασαν τα μέλη τους σχετικά με αυτό το έργο επέκτασης του αεροδρομίου της Πάρου.
Θα θέλαμε να εκφράσουμε την προσωπική μας άποψη, ως τακτικοί επισκέπτες για περίπου δέκα χρόνια και ιδιοκτήτες για περισσότερα από πέντε χρόνια σε αυτό το γοητευτικό νησί, όπου σκοπεύουμε να μένουμε για αρκετούς μήνες το χρόνο, προσελκύοντας ταυτόχρονα την οικογένεια και πολλούς φίλους μας.
Μερικές εισαγωγικές παρατηρήσεις:
1) Είμαστε ευρωπαίοι πολίτες, όπως και πολλοί κάτοικοι και τακτικοί επισκέπτες των νησιών. Σαν τέτοιοι πιστεύουμε ότι εκφράζουμε μια άποψη που μοιράζονται ευρέως οι φίλοι και γιατί όχι, οι εραστές των δύο νησιών.
Και για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους : είμαστε αντίθετοι σε αυτό το έργο.
2) Κατά την παραμονή μας στην Πάρο σχηματίσαμε την εντύπωση ότι το έργο του νέου αεροδρομίου και η επέκτασή του για να καταστεί «διεθνές» αεροδρόμιο μας φαίνεται εξαιρετικά αδιαφανές, όπως ομολογούν και πολλοί παριανοί.
Η πολύ πρόσφατη ανακοίνωση για την ύπαρξη ευρωπαϊκής επιχορήγησης για το έργο είναι μια περαιτέρω απόδειξη αυτού.
Ποιος αποφασίζει τι, σε ποια βάση;
Ποιες είναι οι παραδοχές και οι στόχοι;
Τι είδους αεροσκάφη θα προσγειώνονται και γιατί;
Ποια θα είναι τα οικονομικά και οικολογικά οφέλη για το νησί και τους τακτικούς κατοίκους του;
Τι γίνεται με την μελέτη σκοπιμότητας και την εκτίμηση επιπτώσεων αυτού του έργου;
Τι προβλέπεται μετά την πανδημία του COVID;
Έχουν ψηφιστεί τέτοιες αποφάσεις;
Με τη συγκατάθεση ποιων ψηφοφόρων;
Αν πρόκειται για ανακατασκευή του «αεροδρομίου» με στόχο να προσφέρει περισσότερες και καλύτερης ποιότητας υπηρεσίες και εγκαταστάσεις από εκείνες που υπάρχουν σήμερα: πιο άνετες αίθουσες αναμονής, συμβατές με τα τρέχοντα επίπεδα των αερομεταφορών κατά την κορύφωση της τουριστικής περιόδου, περισσότερο ευρύχωρους χώρους παράδοσης αποσκευών, έναν ίσως πιο μεγάλο πύργο ελέγχου κ.λπ. φυσικά, είμαστε υπέρ μιας τέτοιας «αναβάθμισης».
Αν όμως πρόκειται για πρόταση δημιουργίας ενός διαφορετικού αεροδρομίου με στόχο ακόμη περισσότερες πτήσεις τσάρτερ στις Κυκλάδες, ακολουθώντας το παράδειγμα της Σαντορίνης ή της Μυκόνου, τότε αναρωτιόμαστε για την οικονομική διάσταση ενός τέτοιου έργου που έρχεται σε άμεσο ανταγωνισμό με αυτά τα δύο, που είναι ήδη αεροπορικοί κόμβοι. Η πρόταση αυτή προφανώς στοχεύει στην προώθηση μαζικού τουρισμού, ακολουθώντας το παράδειγμα του τι συνέβη στην Κρήτη, στην Tενερίφη, στην Τουρκία, στην Τυνησία κ.λπ.
Τι γίνεται αν και η Νάξος θέλει επίσης να μεγαλώσει και το δικό της αεροδρόμιο;
Δηλαδή κάθε νησί στις Κυκλάδες πρέπει να έχει το δικό του διεθνές αεροδρόμιο;
3) Άμεσα μειονεκτήματα που θα προκύψουν από αυτό:
Οποιαδήποτε αύξηση της εναέριας κυκλοφορίας προς την Πάρο είναι πολύ πιθανό ότι θα αυξήσει σημαντικά κάθε είδους ταλαιπωρία λόγω του υψηλότερου αριθμού επιβατών.
- Ηχορύπανση καταρχάς για τους κατοίκους ενός μεγάλου μέρους του νησιού, το νοτιοδυτικό τμήμα της Πάρου, μεταξύ των οικιστικών ζωνών νοτίως της Παροικιάς / Αγίας Ειρήνης και Aλυκής καθώς και ολόκληρης της νοτιοανατολικής ακτής της Αντιπάρου.
- Οικολογική ενόχληση διότι τα αεροσκάφη με κινητήρες αεριωθούμενων κινητήρων είναι πιο ρυπογόνα από τα ελικοφόρα.
Ποια μέτρα προβλέπονται για την αντιμετώπιση αυτής της επιβάρυνσης, ή ακόμη και για την αποζημίωση των κατοίκων της περιοχής;
Πρέπει να επισημανθεί ότι η μεγαλύτερη όχληση θα παρατηρείται κατά τη φάση προσγείωσης των αεροσκαφών με νότιο άνεμο, τα οποία θα πετάνε λίγο επάνω από πάμπολλες κατοικίες.
- Επιδεινούμενος κορεσμός των δημόσιων υποδομών, που είναι ήδη ανεπαρκείς ακόμη και κάτω από κανονικές συνθήκες, ακόμη περισσότερο κατά την περίοδο αιχμής Ιούλιο / Αύγουστο: ηλεκτρική ενέργεια, νερό, επεξεργασία αποβλήτων και λυμάτων, συλλογή απορριμμάτων, internet υψηλής ταχύτητας, παροχές υγείας, οδικές υποδομές και ειδικότερα προς στην Παροικιά (ένας εφιάλτης τον Αύγουστο).
Για να είμαστε ρεαλιστές πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστούν τα σημεία συμφόρησης (Παροικιά / Νάουσα / σταυροδρόμι λιμανιού, στο επίπεδο του φαρμακείου) σύμφωνα με τα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης, πράγμα πλέον αναπόφευκτο, πριν εξετάσουμε οποιαδήποτε επιθυμία για αύξηση του αριθμού των επισκεπτών στο νησί.
Έτσι, ο Σύλλογος Φίλων της Πάρου και Αντιπάρου πρέπει να επιβεβαιώσει σθεναρά και ξεκάθαρα τις προϋποθέσεις και όρους για προώθηση αειφόρου ανάπτυξης.
4) Κριτική εξέταση ενός σχεδίου επέκτασης που είχε προβλεφθεί πολύ πριν από την κρίση του COVID:
Αυτή είναι πράγματι η πιο αναχρονιστική πτυχή αυτής της βιαστικής ανακοίνωσης για την επέκταση του αεροδρομίου Πάρου.
Ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης απηχούν την κατάσταση καταστροφής ολόκληρου του τουριστικού και του αεροπορικού τομέα, τότε γιατί η Πάρος βιάζεται να αυξήσει την προσφορά του αεροδρομίου και έτσι να συμμετάσχει στην πύκνωση της εναέριας κυκλοφορίας προς τις Κυκλάδες;
Αυτός ο στόχος φαίνεται να είναι απόλυτα μη ρεαλιστικός από οικονομικής άποψης.
Οι απώλειες του 2020 τόσο της γαλλικής εταιρίας ADP (Aéroports de Paris) όσο και του FRAPORT υπερβαίνουν τώρα το ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Η εναέρια κυκλοφορία στα ευρωπαϊκά αεροδρόμια έχει μειωθεί κατά μέσο όρο κατά 80% και εξετάζονται σοβαρές απολύσεις και ακυρώσεις έργων επέκτασης.
Η LUFTHANSA χάνει 1 εκατομμύριο ευρώ κάθε 2 ώρες και γίνεται λόγος για νέα εισφορά κεφαλαίου 9 δισεκατομμυρίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 6 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση.
Η AIR FRANCE έχει αρνητικά ίδια κεφάλαια 7 δισεκατομμυρίων για σχεδόν 16 δισεκατομμύρια μακροπρόθεσμου χρέους και πρέπει να διασωθεί από τη γαλλική και την ολλανδική κυβέρνηση.
Πολλές εταιρείες “χαμηλού κόστους” υποβάλλουν αίτηση πτώχευσης. Η RYANAIR φαίνεται να είναι μία από τις λίγες εταιρείες “χαμηλού κόστους” που μπορούν να επιβιώσουν, αλλά αυτή η εταιρεία θεωρείται απρόθυμη να πληρώσει φόρους αεροδρομίου! …… Θα είχε λοιπόν το αεροδρόμιο της Πάρου την πρόθεση να ζητά χαμηλότερα τέλη προσγειώσεων και απογειώσεων για να προσελκύσει την κίνηση εις βάρος των άμεσων γειτόνων του;
Οι εμπειρογνώμονες στον τομέα των αερομεταφορών δεν αναμένουν επιστροφή στην προCovid κατάσταση πριν από το 2024 στην καλύτερη περίπτωση …. αλλά ενδεχομένως να καθυστερήσουν ακόμη περισσότερο σαν συνέπεια των πιο πρόσφατων περιορισμών στα τέλη του 2020 και στις αρχές του 2021 στην Ευρώπη.
Επομένως, θα ήθελε το αεροδρόμιο της Πάρου να προσελκύσει πτήσεις μεγάλων αποστάσεων από την Κίνα που χαρακτηρίζονται από λίγες διανυκτερεύσεις, συχνά μιας μέρας, χωρίς εμφανές οικονομικό πλεονέκτημα για την τοπική οικονομία στο σύνολό της;
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, φαίνεται λίαν επικίνδυνο να στηριχθούμε στα οικονομικά πλεονεκτήματα ενός νέου διεθνούς αεροδρομίου στις Κυκλάδες.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο ύπαρξης αεροδρομίου μεγάλης δυναμικότητας αλλά ανεπαρκούς τουριστικής ζήτησης, είναι λογικό / ρεαλιστικό να ενεργούμε σαν να μην είχε συμβεί τίποτα τους τελευταίους δώδεκα μήνες; ; ;
Το επιχείρημα της τοπικής ζήτησης για διεθνείς διασυνδέσεις δεν ανταποκρίνεται σε σοβαρή ανάλυση των δεδομένων . Η τοπική ζήτηση από κατοίκους της Πάρου είναι εντελώς ανεπαρκής για να κάνει σοβαρές εταιρείες να προσφέρουν τακτικές απευθείας πτήσεις από την Πάρο προς μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Εάν ήταν δυνατές κάποιες πτήσεις μεσαίας απόστασης προς ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αυτό θα ήταν οικονομικά εφικτό μόνο κατά τη θερινή περίοδο, δηλαδή σε μια εποχή που οι κάτοικοι μένουν στο νησί για να αποκομίσουν εισοδήματα από το «τουριστικό τσουνάμι».
Εκτός της τουριστικής περιόδου, δεν υπάρχουν τακτικές πτήσεις προς ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Έτσι, το EASY JET συνδέει τη ΜΥΚΟΝΟ με το το ΠΑΡΙΣΙ μόνο από τα τέλη Ιουνίου έως τις αρχές Σεπτεμβρίου, και μάλιστα όχι καθημερινά … με γνωστή πλέον την φήμη της για καθυστερήσεις η ακόμη και ακυρώσεις… Επιπλέον, αυτή η εταιρεία είναι ένας γνωστός κακοπληρωτής αεροπορικών τελών προσγείωσης και απογείωσης, κάτι που το εξηγεί!
Όσον αφορά την RYANAIR, πρέπει να θυμόμαστε ότι αυτή η εταιρεία προσγειώνεται στο BEAUVAIS και όχι στο PARIS ORLY ή στο κεντρικό αεροδρόμιο Charles de Gaulle, άρα απαιτείται ένα επιπλέον οδικό ταξίδι μεγάλης αναλογικά διάρκειας. Είναι επομένως πολύ πιο γρήγορο να πάει κανείς μέσω Αθηνών για να φτάσει στο Παρίσι, με τις τακτικές πτήσεις της AEGEAN και άλλων αερογραμμών.
Για να είναι οικονομικά βιώσιμο ένα αεροδρόμιο, πρέπει να λειτουργεί με επαρκή κίνηση.
Τα αεροδρόμια της Μυκόνου και Σαντορίνης, ή ακόμη και της Αθήνας, υποφέρουν από την κατάσταση COVID και θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να επιστρέψουν στην κατάσταση της περιόδου 2018/2019.
Η δημιουργία ενός νέου διεθνούς αεροδρομίου στην Πάρο θα βρίσκεται σε άμεσο ανταγωνισμό με τα προϋπάρχοντα αεροδρόμια ή ακόμη και με νέα αεροδρόμια στη γύρω περιοχή που θα μπορούσαν επίσης να έχουν, ή να ζητήσουν σημαντική επέκταση (Νάξος, Μήλος, Σύρος ???)
Για να ευημερήσει, το νέο μεγάλο αεροδρόμιο θα πρέπει να πραγματοποιήσει πρακτικές ντάμπινγκ που θα αποσκοπούν στην εκτροπή της κυκλοφορίας προς όφελός του … χωρίς καμία εγγύηση για την επίτευξη του , ούτε εγγύηση για μία ευνοϊκή ισορροπία μεταξύ των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων για τους κατοίκους.
Έτσι, τα οικονομικά θεμέλια μιας επέκτασης του αεροδρομίου της Πάρου βασίζονται σε οικονομικές υποθέσεις που έχουν γίνει πιο αβέβαιες από ποτέ, αλλά οι οποίες συνεπάγονται αναγκαστικά προώθηση μαζικού τουριστικού προϊόντος, επομένως και “χαμηλού κόστους”.
Έχουν μετρηθεί σωστά όλες οι συνέπειες μιας τόσο μεγάλης βιασύνης … που χρηματοδοτείται από ένα αυξανόμενο δημόσιο χρέος; Δεν θα υπήρχαν άλλες, πιο προφανείς προτεραιότητες;
Είναι οι άνθρωποι της Πάρου πρόθυμοι να πληρώσουν υψηλότερους φόρους και τέλη για να αντισταθμίσουν τις απώλειες λειτουργίας του αεροδρομίου τους και να εξοφλήσουν το χρέος που θα δημιουργηθεί και κατά την κατασκευή, αλλά κυρίως και κατά την λειτουργία του;
5) Ποια έργα για μία αειφόρο ανάπτυξη της Πάρου;
Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η καρδιά του θέματος.
Όσοι γνωρίζουν και αγαπούν το νησιωτικό σύμπλεγμα της Πάρου θέλουν ομόφωνα να διατηρήσουν την αυθεντικότητά του και μια ηρεμία που προσελκύει έναν ποιοτικό και φιλικό προς το περιβάλλον τουρισμό.
Κατά συνέπεια, φαίνεται περίεργο να ονειρευόμαστε ανάπτυξη τουριστικών μοντέλων με ξενοδοχεία στη θάλασσα με “all-inclusive” πακέτα. Είναι καλά για τον Άγιο Δομίνικο ή την Τενερίφη …. σίγουρα όμως όχι για την Πάρο και κυρίως την ώρα της COP 21 και των δεσμεύσεων που ανέλαβαν όλες οι μεγάλες δυτικές δημοκρατίες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να καταπολεμήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη και τις επιπτώσεις της.
Δεν πρέπει να αγνοούνται οι καλώς εννοούμενες οικονομικές ανησυχίες των μόνιμων και μη κατοίκων νησιού που υποστηρίζουν τον στόχο της προσέλκυσης ποιοτικού τουρισμού και όχι ποσότητας.
Όπως εκφράστηκε πολύ καλά από άλλα μέλη του συλλόγου: οι λάτρεις της Πάρου και Αντιπάρου δεν ενοχλούνται αν “χάσουν” μερικές ώρες μεταφοράς για να βρεθούν σ αυτά τα νησιά τα ακόμη γεμάτα γοητείες.
Με άλλα λόγια, αξίζει να ζει κανείς στην Πάρο και η ποιότητα ζωής θα μπορούσε να βελτιωθεί σημαντικά χωρίς να ξεκινήσουν φαραωνικά έργα που βασίζονται σε πλέον ξεπερασμένα μοντέλα ανάπτυξης.
Η ζήτηση για ποιότητα και βιωσιμότητα δεν μπορεί να αγνοηθεί ούτε να μετατεθεί στο παρασκήνιο.
Επομένως, πιστεύουμε ότι η κοινωνία των πολιτών πρέπει να απαλλαγεί από μια υπερβολικά ασαφή θέση.
Εάν, όπως διαφαίνεται, τα έργα για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών στο νησί θα αναβληθούν χάρη στην αποτελεσματική άσκηση πίεσης, τότε, και για παρόμοιους λόγους, ο Σύλλογός μας, μαζί με άλλους, θα πρέπει να κινητοποιηθεί όχι μόνον για να εναντιωθεί σε μια αλόγιστη επέκταση αυτού του αεροδρομίου, αλλά να στέρξει υπέρ ενός σχεδίου βιώσιμης ανάπτυξης για υποδομές στα νησιά της Πάρου και Αντιπάρου.
Θα ήταν ενδεδειγμένο να απαιτηθεί διαβούλευση με όλους τους κατοίκους του νησιού, τόσο των Ελλήνων όσο και των μη Ελλήνων φορολογουμένων.
Οι ευρωπαϊκές αρχές θα πρέπει επίσης να είναι σε εγρήγορση για την άστοχη επιλογή ενός τέτοιου έργου που χρηματοδοτείται από κοινοτικές επιχορηγήσεις.
Μια ομάδα Παριανών
Η προφητεία για μένα είναι ξεκάθαρη, μακάρι να διαψευθεί: Δυστυχώς το μόνο που αναμένεται με ένα διεθνές αεροδρομίο σε ένα τόσο μικρό νησί είναι αργά ή γρήγορα η μυκονοποίησή του, το νησί θα χάσει το ήδη θολωμένο χρώμα του και θα κτιστεί μέχρι τα όριά του. Όταν θα φτάσει στα όριά του, θα αποφασιστεί η περαιτέρω διεύρυνση αυτών (ο προφήτης φοβάται σε λίγα χρόνια την αναθεώρηση του τώρα ισχύοντος και πράγματι οραματικού πολεοδομικού σχεδίου που φρέναρε τα λάθη του παρελθόντος) με αποτέλεσμα την μακροπρόθεσμα περαιτέρω πλέον μη αντιστρέψιμη υποβάθμιση. Η θετική τροχιά της Πάρου σε σχέση με νησιά όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη κινδυνεύει όσο ποτέ άλλοτε να αναστραφεί και στο βωμό μιας ανάπτυξης αμφιβόλου ποιότητας και διάρκειας ίσως θυσιαστεί ακόμα ένα μέρος της πολύτιμης πολιτιστικής και περιβαλλοντικής κληρονομιάς του νησιού και εντέλει της ταυτότητάς του…
How about a survey?