• Skip to main content
  • Skip to secondary menu
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Home
  • Who we are
    • What we think
      • Positions
      • Members’ and friends’ contributions
    • What we do
      • Past-Campaigns
      • Upcoming Events
      • Annual Event
      • Past Events
        • General Assembly
      • Environmental Observatory
      • “PAROS 2020” & Tourism Survey
        • Paros Tourism Survey 2012
        • Paros Tourism Survey 2013
  • The Bulletins
    • 2023
      • E-Bulletin Issue 25 – 2023
    • 2022
      • E-Bulletin Issue 24 – Spring 2022
      • E-Bulletin Ιανουάριος/January/Janvier 2022
    • 2021
      • E-Bulletin Issue 23 – Autumn 2021
      • E-Bulletin Issue 22 – Summer 2021
    • 2020
      • Issue 21 – Year 2020
    • 2019
      • E-Bulletin Winter 2020
      • Issue 20 – Summer 2019
      • Issue 19 – Spring 2019
    • 2018
      • Issue 18 – Winter 2018
      • Issue 17 – Summer 2018
      • Issue 16 – Spring 2018
        • articles en francais
        • articles in english
    • 2017
      • Issue 15 – Winter 2017-18
        • articles en Français
        • articles in English
      • Issue 14 – Summer 2017
        • articles en Français
        • articles in English
      • Issue 13 – Spring 2017
        • articles en Français
        • articles in English
    • 2016
      • Issue 12 – Winter 2016-17
        • articles en Français
        • articles in English
      • Issue 11 – Summer 2016
        • articles en Français
        • articles in English
      • Issue 10 – Winter-Spring 2016
        • articles en Français
        • articles in English
    • 2015
      • Issue 09 – Summer 2015
        • articles en Français
        • articles in English
    • 2014
      • Issue 08 – Summer 2014
        • articles en Français
        • articles in English
    • 2013
      • Issue 07 – Summer 2013
        • articles in English
        • articles en Francais
    • 2012
      • Issue 06 – Summer 2012
      • Issue 05 – Spring 2012
    • 2011
      • Issue 04 – Summer 2011
    • 2010
      • Issue 03 – Autumn 2010
      • Issue 02 – Summer 2010
      • Issue 01 – Winter 2009-10
  • Workshops
    • Στρατηγικές για την Αειφορία 2023
    • Health on Paros / Υγεία στην Πάρο / Santé à Paros
      • Workshop on Health – 14.12.2019
      • Atelier sur la Santé – 14.12.2019
      • Ημερίδα για την Υγεία – 14.12.2019
    • Ancient Quarries Workshop
      • Conclusions
      • Conclusions (français)
      • Ομιλίες / Interventions
  • Current & older Issues
    • overconstruction
    • overtourism
    • Marathi Quarries
    • sustainable development
    • Sustainable Tourism
      • Στρατηγικές για την Αειφορία 2023
      • “PAROS 2020” & Tourism Survey 2012-2014
        • Paros Tourism Survey 2012
        • Paros Tourism Survey 2013
    • Airport
    • Wind Parks
  • Events

Friends of Paros & Antiparos Φίλοι της Πάρου & Αντιπάρου Amis de Paros & Antiparos

Sustainable development for Paros & Antiparos Islands

friends of paros & antiparos
  • Ελληνικα >>
  • Ποιοι Ειμαστε
    • Τι πιστευουμε
      • Θέσεις
      • Συμβολή μελών και φίλων
    • Τι κάνουμε
      • Ετήσιες Τελετές
    • Καμπάνιες
  • Τα “Bulletins”
    • 2023
      • Ε-Bulletin 24 – 2023 – άρθρα στα ελληνικά
    • 2022
      • Τεύχος 24 – 2022 – άρθρα στα ελληνικά
      • E-Bulletin Ιανουάριος 2022
    • 2021
      • Τεύχος 23 – 2021 – άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 22 – 2021 – άρθρα στα ελληνικά
    • 2020
      • Τεύχος 21 – Έτος 2020 – άρθρα στα ελληνικά
    • 2019
      • Χειμώνας 2019-20 – άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 20 – Καλοκαίρι 2019 – άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 19 – Άνοιξη 2019 – άρθρα στα ελληνικά
    • 2018
      • Τεύχος 18 – Χειμωνάς 2018 – άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 17 – Καλοκαίρι 2018 – άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 16 – Άνοιξη 2018 – άρθρα στα ελληνικά
    • 2017
      • Τεύχος 15 – Χειμώνας 2017-2018 – άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 14 – Καλοκαίρι 2017- άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 13 – Άνοιξη 2017- άρθρα στα ελληνικά
    • 2016
      • Τεύχος 12 – Χειμωνας 2016-17- αρθρα στα ελληνικα
      • Τεύχος 11 – Καλοκαίρι 2016- άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 10 – Χειμώνας-Άνοιξη 2016- άρθρα στα ελληνικά
    • 2015
      • Τεύχος 9 – Καλοκαίρι 2015- άρθρα στα ελληνικά
    • 2014
      • Τεύχος 8 – Καλοκαίρι 2014- άρθρα στα ελληνικά
    • 2013
      • Τεύχος 7 – Καλοκαίρι 2013- άρθρα στα ελληνικά
    • 2012
      • Τεύχος 6 – Καλοκαίρι 2012- άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 5 – Άνοιξη 2012- άρθρα στα ελληνικά
    • 2011
      • Τεύχος 4 – Καλοκαίρι 2011- άρθρα στα ελληνικά
    • 2010
      • Τεύχος 3 – Φθινόπωρο 2010- άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 2 – Καλοκαίρι 2010- άρθρα στα ελληνικά
      • Τεύχος 1 – Χειμώνας 2009-10 – άρθρα στα ελληνικά
  • Contact FoP
    • Membership application or renewal
    • Register to contribute / Inscrivez-vous pour contribuer / Εγγραφείτε για να συμβάλετε
    • Login
  • Ημεριδες
    • Στρατηγικές για την Αειφορία 2023
    • Ημερίδα για την Υγεία – 14.12.2019
    • Ημερίδα για τα Αρχαία Λατομεία
      • Ομιλίες / Interventions
      • Τα συμπεράσματα της ημερίδας – Δελτίο Τύπου
  • Τρεχοντα ζητηματα
  • Εκδηλώσεις
What we do » Current Issues » overtourism/overconstruction » Εργαστήρι ξερολιθιάς στην Αγκαιριά της Πάρου.

Εργαστήρι ξερολιθιάς στην Αγκαιριά της Πάρου.

8 April 2024, by Tonia Pantelaiou No Comments

English | Français

Ξερολιθιά, ή ξηρολιθοδομή είναι το κτίσιμο με σκέτη πέτρα, χωρίς ενδιάμεσα άλλο συνδετικό υλικό, ούτε χώμα, ούτε βέβαια τσιμέντο. Ξερολιθιές ή πεζούλες λέγονται επίσης τα χαμηλά τοιχάκια, χτισμένα με την τεχνική της ξηρολιθοδομής που διατρέχουν και χαρακτηρίζουν το τοπίο των Κυκλάδων, απλωμένα σε όλες τις εξοχές από το ύψος της θάλασσας μέχρι και πάνω ψηλά στις πλαγιές των βουνών.

 Χτισμένες απ΄ όσους έζησαν στον τόπο αυτόν, με πολύ κόπο και πολλή γνώση, εδώ και χιλιάδες χρόνια, οι ταπεινές ξερολιθιές είναι αυτές που έδωσαν στις προηγούμενες γενιές τη δυνατότητα να ζήσουν και να τραφούν στα άνυδρα και άγονα νησιά μας. Γιατί τα ξερολιθικά τοιχία και οι εδαφικές αναβαθμίδες που δημιουργούν είναι ο τρόπος να δημιουργείται, να συντηρείται και να επεκτείνεται η καλλιεργήσιμη γη εκεί όπου οι μεγάλες εύφορες πεδιάδες σπανίζουν και τα εδάφη είναι επικλινή και φτωχά.

Οι ξερολιθιές συγκρατούσαν το χώμα που κατέβαζε η βροχή, αφήνοντας το νερό να περνά ανάμεσα στις πέτρες τους. Έτσι δημιουργούνταν επιφάνειες επίπεδες, κατάλληλες να καλλιεργηθούν, που προμήθευσαν στους νησιώτες χώρο για να καλλιεργήσουν τα σιτηρά τους, τα αμπέλια τους, τις ελιές τους. Ταυτόχρονα, συγκρατώντας και αποστραγγίζοντας τα νερά, βοηθούσαν στην ανατροφοδότηση των φυσικών υπόγειων δεξαμενών νερού.

Η τέχνη της ξερολιθιάς έχει αναγνωριστεί το 2018 από την Unesco ως μνημείο της παγκόσμιας άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Που πάει να πει ένα ανθρώπινο έργο υψηλού πολιτισμού, που και μόνο ως μνημείο, δηλαδή ως αυτό που θυμίζει και εξηγεί το παρελθόν, αξίζει να διατηρηθεί, να προβληθεί, να ερευνηθεί.

Αλλά μόνο ως μνημείο; Μόνο ως κάτι που αφορά το παρελθόν; Όχι. Οι ξερολιθιές αφορούν εξίσου το μέλλον των νησιών. Χωρίς τις ξερολιθιές, αργά αλλά σταθερά, η μορφολογία των νησιών μας θα αλλάξει δραματικά. Σε κάθε βροχή, όγκοι από χώμα θα κατρακυλούν προς τα κάτω, τα τωρινά χωράφια θα εξαφανιστούν, οι πλαγιές θα αποκτήσουν κλίσεις αφιλόξενες και η διάβρωση στα υψηλότερα σημεία των βουνών και των λόφων θα μειώσει τις αντιστάσεις που αυτή τη στιγμή εξασφαλίζει η άγρια βλάστηση και θα μετατρέψει όλο και περισσότερες κορυφογραμμές σε βραχώδεις προεξοχές. Το έργο LIFE TERRACESCAPE [1]

Οι ξερολιθιές εδώ και αρκετές δεκαετίες δεν συντηρούνται. Οι φυσικοί τους υπερασπιστές, οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι έχουν λιγοστέψει. Η καλλιέργεια και η φροντίδα της γης έχει δώσει τη θέση της στη βίαιη οικοδόμηση. Τα άπειρα μέτρα τοιχίων αντιστήριξης η περιχαράκωσης που χτίζονται γύρω από τις σύγχρονες οικοδομές δεν έχουν καμιά σχέση με την λειτουργία της ξερολιθιάς. Οι μαστόροι της ξερολιθιάς χάνονται – ελάχιστοι έχουν μείνει να γνωρίζουν την τέχνη. Αν η οργανωμένη πολιτεία δεν παρέμβει, η πορεία είναι σαφής και θλιβερή: Σε πολύ λίγα χρόνια οι ξερολιθιές δεν θα υπάρχουν και οι δυσάρεστες επιπτώσεις της έλλειψης τους θα είναι απολύτως ορατές, αλλά πλέον μη αναστρέψιμες: Αυτό που έχει καταφέρει ο ανθρώπινος ιδρώτας και η ανθρώπινη γνώση αιώνων ολόκληρων, όταν χαθεί, δεν θα μπορεί πια ούτε να ανακατασκευαστεί, ούτε να αναπληρωθεί.

Την τελευταία δεκαετία ευαισθητοποιημένοι άνθρωποι στις Κυκλάδες, προσπαθώντας να στρέψουν την προσοχή στην αξία και την ανάγκη συντήρησης της τέχνης της ξερολιθιάς αλλά και τη μνημειακή αξία και την αναντικατάστατη θέση των ίδιων των ξερολιθικών κατασκευών στο κυκλαδίτικο τοπίο, διοργανώνουν «Εργαστήρια Ξερολιθιάς» που συνήθως περιλαμβάνουν δράσεις ενημέρωσης γύρω από το θέμα αλλά και επισκευές κομματιών ξερολιθικών  κατασκευών. Έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τέτοια εργαστήρια στην Άνδρο, στην Αμοργό και στη Σίφνο. Το πρώτο τέτοιο Εργαστήριο στην Πάρο, οργανώθηκε στην περιοχή της Αλυκής, στις 10 και 11 Φεβρουαρίου, με πρωτοβουλία του πολιτιστικού Συλλόγου Αγκαιριάς και  του Πολιτιστικού Συλλόγου Πάρου «Αρχίλοχος».

Το 1ο Εργαστήριο Ξερολιθιάς στην Πάρο στηρίχτηκε αποκλειστικά στην εθελοντική προσφορά εργασίας από ευαισθητοποιημένους πολίτες και ανθρώπους του νησιού, που έσπευσαν να υποστηρίξουν τη δράση, καθώς και σε δύο νέους επιστήμονες, τον Γιάννη Χατζόπουλο και το Γιώργο Ανουσάκη που ανέλαβαν να παρουσιάσουν στον κόσμο που γέμισε την αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγκαιριάς πολύτιμα μυστικά της παριανής φύσης, όπως οι ίδιοι τα έχουν γνωρίσει, όχι μόνο μέσα από τις εγκύκλιες σπουδές τους αλλά κυρίως μέσα από τη συνεχή και δραστήρια εξερεύνηση των μαγικών μυστικών τη παριανής φύσης και το έμπρακτο ενδιαφέρον τους για την προστασία και διατήρηση της.

Μια επιπλέον ευτυχής στιγμή ήταν η παρουσία της Σιμέλης Δρυμωνίτη, ενός από τα τρία βασικά μέλη του Μιτάτου της Αμοργού, που έχει ήδη διοργανώσει 2 σημαντικά, πολυήμερα εργαστήρια ξερολιθιάς στην Αμοργό, με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού.  Η Σιμέλη μίλησε για την δική της εμπειρία από τη φύση και τη δράση του Μιτάτου στην Αμοργό και ανέδειξε ανάμεσα σε άλλα την σημαντική σύνδεση των ξερολιθικών κατασκευών με την αντιμετώπιση τη κοινής κυκλαδίτικης ανάγκης για επαρκή υδατικά αποθέματα.

Το Εργαστήρι κέρδισε αβίαστα τις καρδιές των ανθρώπων, που, όχι μόνο χάρηκαν τις παρουσιάσεις των ομιλητών και τις αυθόρμητες παρατηρήσεις των παλιότερων που έχουν ζήσει τη ξερολιθιά ως αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς τους, αλλά και συμμετείχαν στο χτίσιμο και το εξοχικό γλέντι της επόμενης μέρας, άλλοι ως «μαστόροι», άλλοι ως «βοηθοί», άλλοι ως «υποστηρικτική ομάδα» που φρόντισε για το μεζεδάκι και τη μουσική. Κι έτσι, αυτό το διήμερο δεν ανέδειξε μόνο την αξία της ξερολιθιάς. Έδειξε πως εκείνοι οι παλιοί τρόποι που στήριζαν τους ανθρώπινους δεσμούς συνδυάζοντας την αναγκαία εργασία με την απλή εγκάρδια διασκέδαση, συνεχίζουν να έχουν την ίδια αξία που είχαν πάντα. Όπως και οι ξερολιθιές μας άλλωστε. Και αυτό φάνηκε ξεκάθαρα στα χαμόγελα όλων όσων συμμετείχαν και κατέγραψε στο σύντομο φιλμάκι του για το  1ο Εργαστήριο Ξερολιθιάς, ο παριανός σκηνοθέτης Πάνος Κέκας. Όλοι όσοι έζησαν το διήμερο, θέλουν να επαναληφθεί. Και πρέπει να επαναληφθεί. Όχι μια, αλλά πολλές φορές.

Όχι όμως ως αναβίωση παλιών πρακτικών και αναμνήσεων. Αλλά ως σύγχρονη, ζωτική ανάγκη. Η παριανή κοινωνία πρέπει να ξαναθυμηθεί τη σχέση της με το τοπίο. Όχι για να διασώσει το τοπίο. Αλλά για να διασωθεί η ίδια. Γιατί η εγκατάλειψη και οι απειλές στο τοπίο είναι εγκατάλειψη και απειλή ενάντια στην νησιωτική κοινωνία. Η ψυχή τη πέτρας και οι ζωή τη νησιωτικής κοιηνωνιας συγκοινωνούν και η μια στηρίζει την άλλη. Αν κρατήσουμε την μια, θα κρατήσουμε και την άλλη.

Οι ξερολιθιές και το μαγικό τοπίο που αυτές φτιάχνουν δεν θα διασωθεί άνωθεν, όπως αποδεικνύει περίτρανα το γεγονός ότι, ενώ η απαγόρευση αλλοίωσης των ξερολιθικών τοιχίων υπάρχει καταγεγραμμένη[2] στο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Πάρου από το 2012, οι ξερολιθιές συνεχίζουν να γκρεμίζονται με κάθε ευκολία και χωρίς καμμιά συνέπεια για όσους τις καταστρέφουν. Η διάσωσή του απαιτεί την ενεργοποίηση των νησιωτών. Το τοπίο είναι ένα με τους ανθρώπους που ζούμε μέσα σε αυτό. Εμείς είμαστε που πρέπει να καταλάβουμε και να απαιτήσουμε, εμείς είμαστε που πρέπει να πάρουμε τη ζωή της πέτρας πάνω μας, όπως για αιώνες η πέτρα έχει πάρει πάνω της τη δική μας ζωή, σ΄ αυτούς τους εκπληκτικούς τόπους όπου πάντα έλειπε το νερό και το χώμα, αλλά περίσσευε το φως και η ανόργανη απλότητα που ωστόσο έχει καταφέρει να διατηρεί για χιλιετίες μιαν απίστευτη βιοποικιλότητα. Αυτό είναι το μήνυμα που αξίζει να κρατήσουμε από το το Εργαστήριο Ξερολιθιάς στην Αγκαιριά


[1] Το έργο LIFE TERRACESCAPE ( http://www.lifeterracescape.aegean.gr) συντονίστηκε από το Τμήμα Γεωγραφίας του  Πανεπιστημίου Αιγαίου με χρηματοδοτική υποστήριξη από την Ε.Ε και το Πράσινο Ταμείο
[2] Γ.Π.Σ Πάρου, σελ. 56, Γενικές Διατάξεις, παράγραφοι 13 και 14

Filed Under: Current Issues, Members' and friends' contributions, overtourism/overconstruction, Positions, What we think, Ελληνικά Tagged With: cultural heritage, environment, sustainable development, unique cycladic character by Tonia Pantelaiou No Comments

Please don't forget to renew your membership
While 100% of donations are devoted to the cause for which they were donated, membership fees must cover the running costs of the association. We urge you not to delay yours!
~~~~~
N'oubliez pas de renouveler votre adhésion
Alors que 100% des donations sont consacrées à la cause pour laquelle elles ont été données, les cotisations des membres doivent assurer les frais de fonctionnement de l’association. Nous vous exhortons à ne pas retarder la vôtre !
~~~~~
Μην ξεχάσετε να ανανεώσετε τη συνδρομή σας
Ενώ το 100% των δωρεών αφιερώνεται στον σκοπό για τον οποίο δόθηκαν, οι συνδρομές των μελών πρέπει να καλύψουν τα τρέχοντα έξοδα του συλλόγου. Σας παροτρύνουμε να μην καθυστερείτε τη δική σας!

About Tonia Pantelaiou

Η Τόνια Παντελαίου είναι οικονομολόγος και εκπαιδευτικός
Tonia Pantelaiou is an economist and educator
Tonia Pantelaiou est économiste et éducatrice.

Reader Interactions

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Primary Sidebar

  • E-mail
  • Facebook

Upcoming Events

No event found!

Membership

Friends of Paros

Membership application or renewal

While 100% of donations are devoted to the cause for which they were donated, membership fees must cover the running costs of the … join now about Membership application or renewal

Overconstruction on Paros Island

Η Πάρος σε σταυροδρόμι: Δόμηση, Κοινότητα και νέο Πολεοδομικό Σχέδιο

31 Μαρτίου – Δημόσια συζήτηση για τα προβλήματα που δημιουργούνται από τον αυξανόμενο ρυθμό δόμησης στην Πάρο και το νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο στον ορίζοντα. Ο Κύκλος Πάρος, σε συνεργασία με τους Φίλους της Πάρου και της Αντιπάρου, σας προσκαλεί σε αυτή τη συζήτηση για τα κρίσιμα ζητήματα που διαμορφώνουν το μέλλον του νησιού μας.

Overconstruction on Paros Island

Paros at a Crossroads: Construction, Community, and the New Urban Plan

March 31st – A Public debate on the problems posed by the increasing rate of construction on Paros and the new Local Urban Plan on the horizon. Kyklos Paros, in collaboration with the Friends of Paros and Antiparos, invites you to this discussion on the critical issues shaping the future of our island.

Préface à “Les Chemins Byzantins et les Monastères de Paros”

Le nouveau livre de la collection FoPA vient de paraître !
Il sera présenté et mis en vente à partir de 18 heures le 23 mars à Fluxus et ensuite à la librairie Anagenisi.

Preface to “Byzantine Paths and the Monasteries of Paros”

The new book in the FoPA collection has just been released!
It will be presented and for sale from March 23 at 6 pm at Fluxus and then at the Anagenisi bookstore.

Πρόλογος στο “Βυζαντινά Μονοπάτια και τα Μοναστήρια της Πάρου”

Το νέο βιβλίο της συλλογής ΦτΠΑ μόλις κυκλοφόρησε!
Θα παρουσιαστεί και θα πωλείται από τις 23 Μαρτίου στις 6 μ.μ. στο Fluxus και στη συνέχεια στο βιβλιοπωλείο Αναγέννηση.

Εκδήλωση για τα Αρχαία Λατομεία

Ενημέρωση και Προτάσεις για τα Αρχαία Λατομεία | Σάββατο 22 Μαρτίου 2025 στο
FLUXUS (πρώην αίθουσα Αρχίλοχος), Παροικιά

Event for the Ancient Quarries

Implementation of projects and new proposals for the Ancient Quarries |
Saturday, 22 March 2025 | at FLUXUS (former Archilochos Hall), Parikia

Overconstruction on Paros

An important message from the Friends of Paros & Antiparos

Your Support is Important for Protecting Our Islands.

Overconstruction on Paros

Un message important des Amis de Paros et d’Antiparos

Votre soutien est important pour la protection de nos îles.

Our articles talk about:

airport animal welfare archaeology artists arts books civil society collaboration cultural heritage ecology entrepreneurship environment french monument fund raising campaigns gastronomy health history literature Marathi Quarries meeting with the mayor monasteries municipality natural heritage open studios overconstruction overtourism parian marble paros impressions photography poetry proposal public debate quality of life recipes refugees RES sailing spatial plan sustainable development sustainable tourism theatre tourism unique cycladic character walking routes wind turbines

Footer

About this e-bulletin

The e-bulletin of the Friends of Paros, in addition to announcements and news about the FoP’s activities, is a collection of all-types of articles about Paros.
It is aiming to share views, impressions, positions and proposals to an enlarged audience and to initiate a useful public debate around the many issues encountered on Paros.
You are encouraged to comment on articles and also to contribute with your own, a selection of which will be included in the printed version of the Bulletin of the FoP.
English, Greek and/or French is used and we have chosen not to have separate language versions to express our support for multiculturalism.
To become a contributor you need to register to the website.
Authors of existing articles can also register and acquire ownership of their articles for edits or improvements.
We would love to have your feedback and suggestions about the website!

Search

Categories

Tags

airport animal welfare archaeology artists arts books civil society collaboration cultural heritage ecology entrepreneurship environment french monument fund raising campaigns gastronomy health history literature Marathi Quarries meeting with the mayor monasteries municipality natural heritage open studios overconstruction overtourism parian marble paros impressions photography poetry proposal public debate quality of life recipes refugees RES sailing spatial plan sustainable development sustainable tourism theatre tourism unique cycladic character walking routes wind turbines

Copyright © 2025 · Magazine Pro On Genesis Framework · WordPress · Log in