Στις 8 Αυγούστου οι Φίλοι της Πάρου διοργάνωσαν μία υπέροχη βραδιά για να τιμήσουν τον αρχαιολόγο Γιάννο Κουράγιο για το πολιτιστικό έργο του στο νησί εδώ και 30 χρόνια. Στον χώρο του εστιατορίου του Ιστιοπλοϊκού Ομίλου στην Παροικιά παρευρέθηκε πλήθος μελών του Συλλόγου, φίλοι του Γιάννου και παριανοί πολίτες. Η παρουσίαση του κ. Κουράγιου έγινε από την πιο στενή συνεργάτιδά του, Ίλια Νταϊφά και ήταν ιδιαιτέρως μεστή και συγκινητική.
Η πορεία του κ. Κουράγιου από τα φοιτητικά χρόνια του έως σήμερα συνοδεύτηκε από πολλές φωτογραφίες από τις ανασκαφές του στην Ιταλία, στην Ικαρία, στη Σαντορίνη, στη Δήλο και φυσικά στην Πάρο και το Δεσποτικό. Ο Γιάννος Κουράγιος σπούδασε αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας. Από το 1985 έως και σήμερα εργάζεται ως αρχαιολόγος του Υπουργείου Πολιτισμού, στις περιοχές αρμοδιότητας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ενώ το διάστημα 2006-2010 που παρανόμως αποσπάστηκε από τη θέση του εργάστηκε και στην 26η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, στις περιοχές της Βούλας και της Βουλιαγμένης. Στην Πάρο ήρθε πρώτη φορά το 1985 ως συμβασιούχος αρχαιολόγος και πραγματοποίησε πλήθος σωστικών ανασκαφών. Παράλληλα με τις ανασκαφές στην Πάρο, το 1997 μια σύντομη επίσκεψή του στο ακατοίκητο νησί Δεσποτικό, απέναντι από την Αντίπαρο, έμελλε να σημαδέψει την μετέπειτα αρχαιολογική πορεία του…
Η αρχή της αρχαιολογικής πορείας του Γιάννου συνέπεσε με μία περίοδο έντονης οικοδομικής δραστηριότητας στην Πάρο, και έτσι από την πρώτη στιγμή του στην Παροικιά διενήργησε πολύ σημαντικές σωστικές ανασκαφές, όπως η ανασκαφή στο οικόπεδο Σκιαδά, (εργαστήριο αγγειοπλαστικής των ελληνιστικών χρόνων), η ανασκαφή στο οικόπεδο Ακάλεστου, (τμήμα του αρχαίου τείχους και πύργος), η ανασκαφή του οικοπέδου Θεοχαρίδη, (συνέχεια του αρχαίου νεκροταφείου), η ανασκαφή στον Άγιο Παντελεήμονα πίσω από το αρχαιολογικό μουσείο όπου ήρθαν στο φως τμήμα νεκροταφείου και ένα υπαίθριο ιερό, η σωστική ανασκαφή ελληνιστικών κατοικιών με ψηφιδωτά δάπεδα. Έξω από την πόλη της Παροικιάς, στο Μαραπά, εντοπίστηκε υπαίθριος χώρος λατρείας, ενώ το 1994 καθαρίστηκε και αναδείχθηκε το μεγάλο αψιδωτό οικοδόμημα στον Κριό. Εργασίες ανάδειξης και καθαρισμοί έγιναν και στον αρχαιολογικό χώρο στις Τρεις Εκκλησιές, όπου πιθανότατα βρισκόταν το ηρώο του ποιητή Αρχίλοχου.
Σημαντικό είναι το έργο του Γιάννου και για την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Έτσι τη δεκαετία του ’90 με την ευκαιρία της χρηματοδότησης του τότε Υπουργείου Αιγαίου πραγματοποιήθηκαν εργασίες διαμόρφωσης του χώρου του Ιερού του Πύθιου Απόλλωνα και του Ασκληπιείου. Στο πλαίσιο της ίδιας χρηματοδότησης έγιναν σημαντικές προσπάθειες για την προστασία και ανάδειξη του αρχαϊκού ναού της Αθηνάς στο Κάστρο, στο λόφο του Αγίου Κωνσταντίνου.
O Γιάννος επισκέφτηκε πρώτη φορά το Δεσποτικό το 1996 και έκτοτε ξεκίνησε εκεί- στη θέση Μάντρα- το έργο ζωής του, η ανασκαφή του ιερού του Απόλλωνα. Η συστηματική έρευνα στη θέση Μάντρα έχει φέρει στο φως ένα εκτεταμένο λατρευτικό συγκρότημα- το μεγαλύτερο στις Κυκλάδες μετά από αυτό της Δήλου. Το ιερό άκμασε τον 6ο αι. π. Χ., αλλά τα πρωιμότερα στοιχεία εγκατάστασης στη θέση χρονολογούνται στον ύστερο 9ο αι.π.Χ. Η κατεξοχήν λατρευόµενη θεότητα στο ιερό ήταν ο Απόλλωνας. Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί 20 κτίρια. Στις συνεχιζόμενες έρευνες συμμετέχει μεγάλο αριθμός φοιτητών από πανεπιστήμια της Ελλάδας, της Ευρώπης, των ΗΠΑ, της Βραζιλίας και της Αργεντινής.
Η ολοκλήρωση της αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης του ναού και του τελετουργικού εστιατορίου άνοιξε το δρόμο για την εκπόνηση της μελέτης αναστήλωσης τους και της γενικότερης ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου- κάτι που ανέκαθεν αποτελούσε στόχο του κ. Κουράγιου. Από το 2014 πραγματοποιούνται παράλληλα με την ανασκαφή και οι εργασίες αναστήλωσης, με απώτερο σκοπό να αποκτήσει το μνημείο την τρίτη διάσταση και να γίνει πλήρως κατανοητό στο ειδικό και μη κοινό.
Όπως είπε χαρακτηριστικά η Ίλια Νταϊφά στην παρουσίασή της «το Δεσποτικό είναι μία ανασκαφή ξεχωριστή, εμπειρία ζωής για όλους εμάς …Ο Γιάννος πάντοτε πασχίζει να αφυπνίσει την τοπική κοινωνία, να τους παρακινήσει να μάθουν την ιστορία του τόπου τους… Αυτή η επικοινωνία του Γιάννου με τον κόσμο και την τοπική κοινωνία είναι αξιοζήλευτο χάρισμα και παράδειγμα προς μίμηση…Δεν κρατάει τα δεδομένα των ερευνών του κρυφά, αλλά αντίθετα τα επικοινωνεί στην επιστημονική κοινότητα και επιδιώκει συνεργασίες με καταρτισμένους επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται από το πλήθος άρθρων του, τις ανακοινώσεις του για την Πάρο και το Δεσποτικό, τις διαλέξεις του, αλλά και από την έκδοση των δύο αρχαιολογικών οδηγών, το 2004 και 2015, για την Πάρο, την Αντίπαρο και το Δεσποτικό και του βιβλίου «Δεσποτικό. Το ιερό του Απόλλωνα», το 2009 και το 2012…Το να κλείσω με ένα απλό επίλογο για το Γιάννο με δυσκόλεψε πάρα πολύ…δεν ήξερα τι να πρωτοσυνοψίσω για το έργο και την προσωπικότητα του……Την αστείρευτη ενέργεια του…το μεράκι του για την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων και την ανάγκη του να φέρει τον κόσμο κοντά στα αρχαία…την μοναδική ικανότητά του να επικοινωνεί το αρχαιολογικό έργο στον κόσμο….την απαράμιλλη ικανότητα του να συγκεντρώνει χορηγίες….την άριστη συνεργασία του με όποιον δουλεύει, από τους τεχνίτες ανασκαφής μέχρι τους επιστημονικούς ερευνητές…την σκληρή προσωπική εργασία του…τον χαρακτήρα του που κάνει την ανασκαφή μαζί του αξέχαστη εμπειρία…τις ευκαιρίες που δίνει στα νέα παιδιά να δουλέψουν σε ένα χώρο τόσο δύσκολο, όσο αυτός της αρχαιολογίας ή την τεράστια ψυχική δύναμη του, χάρη στην οποία παρέμεινε σε ένα χώρο που για κάποιο καιρό του φέρθηκε αδικαιολόγητα εχθρικά, συνεχίζοντας όμως να παράγει έργο υψηλό…..Κουράγιος όνομα και πράμα! Αν ρωτούσε κάποιος εμένα ποια είναι τα τρία πιο σημαντικά πράγματα που έχω μάθει δίπλα στο Γιάννο όσα χρόνια δουλεύω μαζί του, θα έλεγα οι συμβουλές του: Ότι τίποτα δεν έρχεται μόνο του και πρέπει εσύ ο ίδιος να το κυνηγήσεις… Ότι απαιτείται κοπιαστική προσωπική δουλειά για οτιδήποτε κάνουμε…. και ότι πρέπει να ξεφεύγουμε από τα στεγανά καλούπια, γιατί η αρχαιολογία χρειάζεται όραμα».
Leave a Reply