Την στιγμή, που η Ελλάδα – παρ’ όλη την κρίση συνεχίζει να κατακλύζεται από τα ξένα ντελικατέσεν – οι διεθνείς κουζίνες κυριαρχούν και το γαστρονομικό life-style υποστηριζόμενο από τα δεκάδες περιοδικά καλά κρατεί. Η Ελλάδα της κρίσης όταν δεν τρώει αστακομακαρονάδες, σεβίτσε, ταρτάρ, καρπάτσιο και σούσι, παρακολουθεί την τηλεόραση που έγινε ένα απέραντο μαγειρείο. Τα 15 λεπτά διασημότητας του Αndy Warhol είναι το όνειρο του κάθε μάγειρα προκειμένου να προβληθεί και να κάνει γνωστό το εστιατόριο του ή τη μαγειρική του. Εστιατόρια ανοίγουν και κλείνουν, μάγειροι μεσουρανούν και σβήνουν.
Μέσα σε όλον τούτο το χαμό, τι να συμβαίνει άραγε με την ελληνική κουζίνα;
«Το ελληνικό φαΐ δεν είχε ποτέ αλαζονεία. Ο θείος μου ήταν χομπίστας ψαράς. Ψάρευε κι έφερνε στο σπίτι μας κάτι αστακούς και κωλοχτύπες, που η μάνα μου μαγείρευε με μακαρόνια για να φτουρήσουν, και δεν μας έκανε και ιδιαίτερη αίσθηση, δεν είχαμε ιδέα ότι τρώμε αστακομακαρονάδα. Σιγά την γκλαμουριά. Το ότι έχουμε ονομάσει τα πράγματα και τα αξιολογούμε ανάλογα με την οικονομική τους αξία και όχι τη γευστική μάς έχει καταβαραθρώσει ως ανθρώπους» σχολίαζε εύστοχα και σοφά η αείμνηστη Εύη Βουτσινά.
Γιατί το σύγχρονο φαγητό μπορεί να αναθμίστηκε ως κοινωνικό status και ως γαστριμαργική απόλαυση -στην καλύτερη περίπτωση- ή να υποβαθμίστηκε σε άψυχα προϊόντα διατροφής με την παγκοσμιοποίηση της γεύσης και της επικράτειας των γιγαντιαίων αλυσίδων φαγητού και στις δυό περιπτώσεις όμως έχασε το κοινωνικό και πολιτιστικό του χαρακτήρα. Η γεύση έχασε την πρωτογενή δύναμή της κι αυτό είναι ολέθριο για τους ανθρώπους και τη γη.
Όλα αυτά που συμβαίνουν τόσο στην Ελλάδα όσο και σε διεθνές επίπεδο εθίγησαν στις εκθέσεις Τerra Madre και Salone del Gusto του Slowfood στο Τορίνο.
Για όσους είναι νεότεροι υπενθυμίζουμε ότι αφορμή για την ίδρυσή του SlowFood ήταν η δημιουργία στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενός καταστήματος φαστ φουντ στην Piazza di Spagna, την πλατεία της Ρώμης, σύμβολο του ιταλικού πολιτισμού. Το Slowfood έβαλε από την αρχή ως στόχο του την προστασία των τοπικών διατροφικών παραδόσεων και των τοπικών γαστρονομικών πολιτισμών όλου του κόσμου, απέναντι στη βιομηχανοποίηση της γεωργίας και την πολιτιστική ομογενοποίηση που προσπαθεί να επιβάλει η οικονομική παγκοσμιοποίηση.
Το Slowfood στο Τορίνο παρουσίασε τα επιτεύγματα του με νούμερα όπως: Τους 1.000.000 ακτιβιστές του, τα 100.000 μέλη του, τις 3.000 διατροφικές κοινότητες, τις 160 χώρες, τα 3.800 προϊόντα στην Κιβωτό της γεύσης, και τους 2.600 κήπους στην Αφρική κλπ.
Ταυτόχρονα με συνθήματα και με στατιστικά στοιχεία επεδίωξε να υποστηρίξει την στρατηγική του.
Συνθήματα όπως: Let’s defand the Future» ( Aς υπερασπισθούμε το μέλλον), είναι παντού αναρτημένα όπως και ο απολογισμός της καταστροφής της βιοποικιλότητας της γης: «Τα τελευταία 10.000 χρόνια ο άνθρωπος γνώρισε εκατομμύρια είδη. Τα τελευταία 70 χρόνια χάσαμε το 75% απ’ αυτά. Κάθε χρόνο χάνονται 27.000 ζωικά και φυτικά είδη, 72 την ημέρα και 3 την ώρα».
“Χάνουμε τη χαρά του φαγητού και μαζί μ’ αυτή τις παραδόσεις μας, τις τεχνικές παρασκευής των φαγητών κάθε τόπου. Ακόμα χειρότερα, χάνουμε σταδιακά τις γεύσεις που γνωρίζουμε…” σχολιάζει ο πρόεδρος του κινήματος Slowfood Carlo Petrini, ο οραματιστής της τοπικής τροφής που με κάθε ευκαιρία μας προτρέπει να τρώμε σε κάθε τόπο τα φαγητά του τόπου προωθώντας έτσι τις παραδόσεις και το πολιτισμό τους και φυσικά την γαστρονομική βιοποικιλότητα και συνεχίζει:
“Θα συνεχίσουμε να μην ζητάμε έκπτωση από τους μικρούς παραγωγούς στις αγορές αλλά να τιμάμε τη δουλειά τους και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σε ένα περιβάλλον τόσο εχθρικό προς τη ποιότητα του καλού φαγητού, τη γεύση και τους ανθρώπους που δουλεύουν τη γη…”
Eνα από τα θέματα που αναπτύχθηκαν στο θέατρο Carignano αφορούσε τους σύγχρονους σεφ-διασημότητες και μη, τους πρωταγωνιστές της τηλεόρασης με την τεράστια επίδραση στο τηλεοπτικό κοινό χάρις τις δεκάδες εκπομπές και διαγωνισμους – μ΄αυτήν την ασφυκτική και overdose προβολή των μαγειρεμάτων ή προϊόντων των εμπορικών εταιριών-. Οι σεφ, αυτοί οι πρεσβευτές της γαστρονομίας αντί να υποστήριζουν και να διαφημίζουν πολυεθνικές και παγκόσμια προϊόντα θα μπορούσαν να ταχθούν υπέρ της βιοποικιλότητας, της ποιότητας και να ενισχύσουν τους μικρούς παραγωγούς υιοθετώντας τους.
Και έτσι τέθηκε το ουσιαστικό ερώτημα που οδήγησε σε μία νέα ηθική: Se i grandi Chef si alleano con i contadini (Kι αν οι μεγαλοι σεφ πηγαίναν με τους αγρότες ?)
«Υιοθετήστε παραγωγούς» ήταν το πρώτο σύνθημα και ακολούθησε το δεύτερο: “Mαγειρεύετε και παρασύρετε τον κόσμο να μαγειρεύει. Δεν θα αφήσουμε να μαγειρεύουν οι πολυεθνικές για μας».
Και ενώ την έκθεση Salone de Gusto του Slow food την εγκαινιάζει ο Sergio Matarella ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας, δηλωτικό της σημασίας που αποδίδει η Ιταλική πολιτεία στην γαστρονομία της χώρας, στην Ελλάδα η συζήτηση περί γαστρονομίας και συμβολής της στην διαμόρφωση της ταυτότητας αλλά και της οικονομικής ανάπτυξης κάθε τόπου βρίσκεται ακόμα σε επίπεδο ρητορικό (πλην κάποιων εξαιρέσεων που θα τις δούμε προσεχώς).
Ας ρίξουμε μιά ματιά στον τόπο μας και ας υποστηρίξουμε όσους σεφ ερωτοτροπούν μ’ αυτά τα όμορφα πράγματα.
Για μιά νέα ηθική γαστρονομίας!
Leave a Reply