Δράση: «ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟ»
Της Δρ. Αναστασία Σαμαρά-Κρίσπη
1- Πολιτική Διαχείρισης
Τον τελευταίο καιρό, παρατηρούνται στα νησιά των Κυκλάδων και ιδιαίτερα στην Πάρο, πολλαπλές προγραμματισμένες δραστηριότητες[1], που αφορούν στην αείφορη ανάπτυξη. H οικονομική ανάπτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται, με βάση την Προστασία του Περιβάλλοντος, αποτελεί μια οικολογικά ευαίσθητη ανάπτυξη. Τα νησιά του Αιγαίου και η Πάρος, αποτελούν μια ιδιαίτερη γεωγραφική ενότητα και ανεξάρτητες μονάδες στο πλαίσιο του ενιαίου ελληνικού χώρου, που απαιτούν ad hoc ιδιαίτερες ρυθμίσεις. Συνεπώς, η διαχείριση προγραμμάτων ανάπτυξης της αειφορίας είναι σκόπιμο να αποτελέσει αντικείμενο ειδικής μελέτης και προγραμματισμού, με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες του κάθε αιγαιοπελαγίτικου νησιού με βασικό στόχο την προστασία και ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών πόρων, αυτονόητα στο πλαίσιο της φέρουσας ικανότητάς του.
Η πρωτοπορία της αειφορίας, όπως διατυπώθηκε με τις Διεθνείς Συνθήκες, κυρίως στο πλαίσιο της Στρατηγικής στης Ε.Ε. στο Γκέτεμποργκ, αλλά και τελευταία στο Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 24 παρ. 1), απαντά εύγλωττα στο γνωστό ερώτημα «ανάπτυξη ή περιβάλλον;»
Στο σημείο αυτό γίνεται άμεση αναφορά, στο Δίκτυο Αειφόρων Νήσων του Αιγαίου, που αποσκοπεί στην από κοινού διαμόρφωση μιας στρατηγικής για την ισόρροπη και ορθή ανάπτυξη, προσφέροντας παράλληλα την δυνατότητα συνεργασίας των Οργανισμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την διεθνή επιστημονική κοινότητα, εισάγοντας και προσαρμόζοντας ανάλογα επιτυχείς πρακτικές.
Η εφαρμογή του προγράμματος «Αειφόρο Αιγαίο», πρόγραμμα που τρέχει εδώ και αρκετό καιρό, η γνωστή Ελληνική Εταιρεία για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό (ΕΛΛΕΤ), θεωρείται ότι είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί και στην περίπτωση της Πάρου και να προσφέρει πιλοτικές διαστάσεις μιας και κατά περίπτωση εφηρμοσμένης ορθολογικής διαχείρισης περιβαλλοντικών θεμάτων.
2- Δράση «ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟ»
Σήμερα, παρουσιάζεται η δράση «Οικοτουριστικές Διαδρομές στην Πάρο», μία δράση της οποίας ο βασικός σχεδιασμός ανήκει στον Δήμο Πάρου, ο οποίος με ιδιαίτερη ευαισθησία και ορθολογικό προγραμματισμό, έχει σχεδιάσει αρκετές δράσεις, που αφορούν στην ανάπτυξη της αειφορίας, επικεντρώνοντας μια από τις πρώτες βασικές δράσεις στο τοπίο.
Αξιολογώντας και προβάλλοντας την βασική δράση για την οποία ο Σύλλογος «Φίλοι της Πάρου», διατηρεί έντονο ενδιαφέρον, προτιθέμενος να συνεργασθεί για την υλοποίηση του στόχου με τον Δήμο Πάρου, αναφέρομε ότι, η δράση για το τοπίο ειδικότερα, όπως και άλλες υπό μελέτη δράσεις, πλαισιώνονται εκάστοτε από μελέτες ειδικών προσώπων, που έχουν καταγράψει το είδος και τον τρόπο παρέμβασης κατά περίπτωση, ώστε τα εναπομείναντα τοπία (τοπία που συνδέονται π.χ. με την ύπαρξη οικισμού και οικιστικών συνόλων, τοπία που σχετίζονται με παραδοσιακές δραστηριότητες, όπως π.χ. λιβάδια, πεζούλες, βοσκοτόπια, ανεμόμυλοι κ.λ.π.), που έχουν υποστεί σημαντικές αλλοιώσεις, να ανακάμψουν και να διατηρηθούν ανέπαφα στο μέλλον.
Στόχο του πρώτου παρουσιαζόμενου προγράμματος, αποτελεί βασικά η ανάπτυξη πεζοπορικών διαδρομών στην Πάρο, η οποία διαθέτει ευρύ και εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών (μερικά εκ των οποίων παρουσιάζουν και αρχαιολογικό ενδιαφέρον).
Στην προσπάθεια αυτή ο ΔΗΜΟΣ ΠΑΡΟΥ, προτίθεται να συνεργασθεί με τον Σύλλογο «ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ», ο οποίος μετά από δόκιμη και επιτυχή συνεργασία, με τοπικούς φορείς και την κοινωνία πολιτών, Ευρωπαίων και Ελλήνων, έχει αναπτύξει στην Πάρο επωφελείς, για την ανάπτυξη αυτή, δραστηριότητες. [2]
Η όλη προσπάθεια, συντάσσεται απόλυτα προς την προσπάθεια της νέας Ευρωπαϊκής Πολιτικής, όσον αφορά στην Σύνδεση του Πολιτισμού με το Περιβάλλον και ειδικότερα το τοπίο, με πλήρη αξιοποίηση της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για το τοπίο, και το Πρόγραμμα – Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Προστασία των Οικοσυστημάτων.
Στο δημοσίευμα αυτό, η γράφουσα παρουσιάζει συνοπτικά την μελέτη «ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟ» που εκπονήθηκε, τον Ιανουάριο 2013, από τον κο Ιωάννη Κουζούμη, Αρχιτέκτονα, Μηχανικό ΕΜΠ, και Επιστημονικό Συνεργάτη του Δημάρχου Πάρου (συναφώς, προς την μελέτη, βλ. και κ. Ιωάννη Ραγκούση, Πολιτικό Μηχανικό Δήμου Πάρου).[3]
Η παρουσιαζόμενη μελέτη, έχει ήδη εγκριθεί από το ΚΑΣ και αποσκοπεί στην βελτίωση της αγροτικής οικονομίας, καθώς και στην άμεση κάλυψη ζήτησης νέων μορφών τουρισμού (περιπατητικού, αρχαιολογικού, προσκυνηματικού, γαστρονομικού κ.α.).
3- Συνοπτική παρουσίαση της μελέτης «ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ»
Η σύνταξη της μελέτης αυτής, που βρίσκεται στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου, αποτελεί αποτέλεσμα επoiκοδομητικής συνεργασίας του Δήμου Πάρου του ΕΟΤ, και καθ’ ύλην αρμοδίων Υπηρεσιών ,,,στηρίχθηκε στις προτάσεις και αιτήματα της τοπικής κοινωνίας, τα οποία σχεδίασε η Τεχνική Υπηρεσία του ΕΟΤ. Πρόκειται προσπάθεια αποτελεσματικής παρέμβασης με σκοπό την ανάδειξη της εξαιρετικής ποικίλης φύσεως και ανεπανάληπτων πλούσιων τοπίων, σε συνδυασμό με την προβολή εντυπωσιακών γεωλογικών φαινομένων, καθώς και ανάδειξη θέσεων και μνημείων, που αποτελούν μέρη μιας μακραίωνης διαχρονικής περιόδου.
Η μελέτη αφορά, βασικά τρεις διαφορετικές Οικοτουριστικές διαδρομές που συνδέουν ιστορικούς οικισμούς που αποτελούν επιλογή περιηγητών – τουριστών με φυσιολατρικά και ιστορικά ενδιαφέροντα.
Οι διαδρομές αυτές είναι:
Η Τεχνική Περιγραφή αφορά στης εξής διαρομές:
- Λεύκες – Πρόδρομες – Μάρπησσα – Πίσω Λιβάδι
- Λεύκες – Πήγαδος – Μαράθι – ΙΜ Λογγοβάρδας – ΙΜ Ταξιαρχών (x4, x5, x6)
- Λεύκες – Λαγκάδα – Δρυός (x7, x8, x9, x10)
Η ανάδειξη των διαδρομών εγινε με γνώμονα τη δυνατότητα επιλογής «ιστορικών περιπάτων» και στόχο έχει την διαμόρφωση ενός Πρότυπου διαχείρισης του τοπίου στην Πάρο, για λειτουργικούς, οικονομικούς και εκπαιδευτικούς λόγους.
Σημειώνεται ότι τα μεγαλύτερα τμήματα των Οικοτουριστικών Διαδρομών-Μονοπατιών, βρίσκονται σε ξερολιθιές που χρησιμοποιού-νται ως αναλληματικοί τοίχοι για να αντιστηρίξουν διαμορφωμένες πεζούλες στις οποίες αναπτύσσονται οπωροφόρα δένδρα, ελαιόδενδρα και άλλες καλλιέργειες.
Η μελέτη που πρόκειται να υλοποιηθεί, δεδομένου ότι έχει ήδη εγκριθεί, αφορά σε αναγκαίες μεμονωμένες διακριτικές επεμβάσεις, όπου εμφανίζονται σποραδικές ζημιές στο οδόστρωμα, για την βελτίωση συνθηκών ασφαλούς χρησιμοποίησης των Οικοτουριστικών Διαδρομών, βοηθώντας τον περιηγητή – επισκέπτη.
Στα μονοπάτια υπάρχει έλλειψη πινακίδων –συνεπώς έλλειψη πληροφόρησης– καθιστικών ξεκούρασης, τμήματα του ασφαλτόδρομου δεν έχουν επισημανθεί, ενώ τμήματα των μονοπατιών που συναντούν τον κεντρικό δρόμο απαιτούν σήμανση και βελτιωτικές παρεμβάσεις.
Μερικά τμήματα εμφανίζουν έντονες καθηζήσεις της κατολίσθη-σης, που επιδεινώνουν την κατάσταση του καλντεριμιού και σε αρκετά σημεία η υπάρχουσα πυκνή βλάστηση καθιστά άβατο το μονοπάτι ή το εξαφανίζει.
Αυτονόητα, απαιτείται καθαρισμός αρκετών μονοπατιών, από την βλάστηση και αποκατάσταση των μεγαλύτερων καθιζήσεων των ζημιών.
Οι ζημιές, που βασική αιτία έχουν την έλλειψη συντηρήσεως, είναι όμοιες σχεδόν σε όλες τις διαδρομές και διαφοροποιούνται μόνον ποσοτικά.
Οι υπάρχουσες ζημιές, απαρριθμούνται λεπτομερώς στην μελέτη, η οποία περιγράφει σαφώς τις προτεινόμενες κατασκευές και αναγκαίες εργασίες και προβλέπει «Αναλυτικό Τιμολόγιο Εργασιών» για κάθε μορφή επέμβασης υπό την επίβλεψη υπαλλήλων των ΚΑΣ, ΕΠΚΑ, με ειδικές επισημάνσεις έως την εκτέλεση των εργασιών.
Το θέμα άμεσης κατά το δυνατόν υλοποίησης και εφαρμογής της μελέτης αυτής απασχολεί ιδιαίτερα το Δήμο Πάρου, αλλά και άλλους Συλλόγους, όπως κατ’ εξοχήν, όπως προαναφέρθηκε, τον Σύλλογο «ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥ».
O Δήμος Πάρου προβαίνει σε ευγενή ΕΚΚΛΗΣΗ προς ΕΘΕΛΟΝΤΕΣ ΙΔΙΩΤΕΣ,[4] ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ για σύμπραξη και χορήγηση αρωγής και βοήθειας κάθε μορφής και φύσεως, θεωρώντας κυρίως ότι:
Ομάδες ενδιαφέροντος για τις δράσεις ευαισθητοποίησης είναι πρώτα η τοπική νησιώτικη κοινωνία, οι επισκέπτες του νησιού αλλά και όσοι φορείς περιβαλλοντικές και πολιτιστικές οργανώσεις υπάρχουν στο νησί.
Άμεσες προτασσόμενες ενέργειες αποτελούν ο καθαρισμός, η σήμανση και η χαρτογράφηση και με αυτή την περιγραφόμενη δράση, στο πλαίσιο συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος προς το οποίο, θα πρέπει άμεσα να συνταχθούν και να εργασθούν οι εθελοντικές, υπηρεσιακές και άλλες ομάδες[5].
Επίσης, ότι η υλοποίηση της μελέτης αυτής, αποτελεί ένα αρχικό κομμάτι ΣΕΙΡΑΣ ΔΡΑΣΕΩΝ που θα ακολουθήσουν και είναι δυνατόν να αποτελέσει την βάση για ευρύ συμμετοχικό σχεδιασμό, ώστε:
- Να αναγνωρισθούν οι ειδικότερες ανάγκες της τοπικής κοινωνίας.
- Να καταγραφούν άμεσα και άλλες βελτιωτικές σχετικές προτάσεις από τους νησιώτες για την διαχείριση του τόπου, του τοπίου και του έργου και κατα το δυνατόν να ενταχθούν στην δράση αυτή[6].
Με τον τρόπο αυτό, θεωρούμε ότι είναι δυνατόν να υπάρξουν περισσότεροι συνεργάτες στις πρακτικές δυσκολίες που θα ανακύψουν, αλλά αυξάνουν και οι πιθανότητες βιωσιμότητας και εκτέλεσης της Δράσης, καθώς εντάσσεται πλέον στην καθημερινότητα των κατοίκων του νησιού.
Αθήνα – Πάρος, 30 Αυγούστου 2016
Η συντάξασα
Δρ. Αναστασία Σαμαρά – Κρίσπη
Επίτιμη Δικηγόρος
Άμισθη Σύμβουλος επί νομικών και πολιτιστικών θεμάτων Δημάρχου Πάρου.
Πρόεδρος του Ιδρύματος Διεθνών Νομικών Μελετών Καθηγητού Ηλία Κρίσπη
Μελος της ΕΛΛΕΤ – Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Πολιτισμού και Περιβάλλοντος
Δείτε την μελέτη με σχεδιαγράμματα (θα προστεθεί σύντομα)
Υποσημείωσης
[1] Επισημαίνονται δύο πολύ σημαντικές Ημερίδες, με κύριο οργανωτή τον Δήμο Πάρου. Η πρώτη με τίτλο: «Καινοτομία, αειφόρος Ανάπτυξη και Τουρισμός», πραγματοποιήθηκε στις 14-5-2016 και η δεύτερη με τίτλο: «Ημερίδα για το Περιβάλλον και την αειφόρο Ανάπτυξη» με συνδιοργανωτές το ΕΚΠΑ, το ίδρυμα Διεθνών Νομικών Μελετών Καθηγητού Ηλία Κρίσπη και την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ)
[2] Ο Σύλλογος «Φίλοi της Πάρου», παρουσίασε πρόσφατα δύο σημαντικά σχέδια για την τοπική αειφόρο ανάπτυξη «Πάρος όλο το χρόνο» και «Πάρος!Ποιότητα στην καθημερινότητα».
[3] Η μελέτη αυτή έχει ήδη λάβει υπ’ όψιν, προηγούμενη σχετική μελέτη: «Μελέτη Εφαρμογής του 2009, του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης – ΕΟΤ», εμφορείται από το ίδιο ακριβώς πνεύμα και σκοπό δράσης, περιορίζει όμως και ορθώς τις Οικουτουριστικές Διαδρομές στην Πάρο σε τρεις, που συνδέουν ιστορικούς οικισμούς, εκκινώντας από την παλαιά πρωτεύουσα της Πάρου, τις Λεύκες.
[4] Η φυσιολατρική κίνηση «Βριλησσός» προσέφερε από 17 έως 24 Αυγούστου 2016, με την υλικοτεχνική υποδομή και στήριξη του Δήμου Πάρου, του Συλλόγου «Αρχίλοχος», του ΥΡΙΑ Λευκών και Συλλόγου Μαραθίου «ο Άγιος Μηνάς», αξιόλογη εθελοντική εργασία, με την διάνοιξη, καθαρισμό και χαρτογράφηση μονοπατιών της Πάρου («Βυζαντινός Δρόμος», «Μονοπάτι Μαρμάρων», «Μονοπάτι στην περιοχή Βουνιά»).
[5] Η μελέτη της οποίας γνώση, δύναται να λάβει κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης ενημερωτικά αναφέρεται σε δράσεις με συνολικό βαθμό ετοιμότητας 46% και απαριθμεί εκτιμώμενο συνολικό αριθμό νέων πινακίδων σε 34.
[6] Βλ. Δημοσίευση ΕΛΛΕΤ AIGAIO – Αμοργός – Διαδρομές Νερού, σελ. 16
Leave a Reply