Κινητές μονάδες ψυχικής υγείας ΕΠΑΨΥ

Κινητές μονάδες ψυχικής υγείας BA και δυτικών Κυκλάδων ΕΠΑΨΥ
Οι πρωτοπόρες δράσεις στην Πάρο

Η Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (Ε.Π.Α.Ψ.Υ.) ιδρύθηκε το 1988 και έκτοτε δραστηριοποιείται αδιάκοπα με σκοπό την προσφορά ενός εναλλακτικού μοντέλου παροχής ψυχιατρικής φροντίδας στην Κοινότητα, στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ψυχική Υγεία « Ψυχαργώς ».

Οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας ΒΑ και Δυτικών Κυκλάδων, υπό τη διαχειριστική και επιστημονική ευθύνη της ΕΠΑΨΥ, παρέχουν υπηρεσίες ψυχικής υγείας (όπως διαγνωστική εκτίμηση, συμβουλευτική, ψυχοθεραπευτική παρέμβαση, ψυχιατρική παρακολούθηση, κοινωνική υποστήριξη) και αναπτύσσουν δράσεις προαγωγής ψυχικής υγείας από το 2004 στα νησιά Πάρο, Αντίπαρο, Τήνο, Μύκονο, Σύρο, Άνδρο (ΒΑ Κυκλάδες), Μήλο, Κίμωλο, Σίφνο, Σέριφο, Κέα, Κύθνο (Δυτικές Κυκλάδες). Σε κάθε νησί μεταβαίνει δύο φορές το μήνα για δύο-τέσσερις ημέρες κλιμάκιο που αποτελείται από ψυχίατρο, παιδοψυχίατρο, ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό και παρέχονται δωρεάν υπηρεσίες σε παιδιά και ενήλικες.

Από την έναρξη λειτουργίας των Κινητών Μονάδων μέχρι σήμερα (Ιούνιος 2015) έχουν εξυπηρετηθεί περισσότερα από 9000 άτομα, εκ των οποίων 2000 παιδιά και έφηβοι, ενώ έχουν πραγματοποιηθεί πολλές δράσεις προαγωγής ψυχικής υγείας και δικτύωσης με τοπικούς φορείς.

Η ποιότητα της φροντίδας διασφαλίζεται μέσω της διεπιστημονικής συνεργασίας, της εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, της διασύνδεσης με τις τοπικές υπηρεσίες, τους τοπικούς φορείς, τους χρήστες και τις οικογένειες, της καταπολέμησης του στίγματος και του κοινωνικού αποκλεισμού, της συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης των επαγγελματιών. Στην Πάρο μέχρι σήμερα και μεταξύ άλλων επετεύχθησαν, η δημιουργία Κοινωνικής Λέσχης για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας και ενδυνάμωση τους για ανάπτυξη δράσεων αυτοοργάνωσης και αυτοσυνηγορίας, υλοποιήθηκαν εκπαιδευτικά σεμινάρια σε θέματα ψυχικής υγείας για ιατρούς, νοσηλευτές, εκπαιδευτικούς, ιερείς, στελέχη Αστυνομίας και Λιμενικού, όπως και ενημερωτικές ημερίδες για το ευρύ κοινό για θέματα ψυχικής υγείας παιδιών και ενηλίκων, η υποστήριξη του Εθελοντικού Κέντρου ΑΜΕΑΙ Νάουσας και ψυχιατρική παρακολούθηση φιλοξενούμενων στον Οίκο Ευγηρίας « Παναγία Εκατονταπυλιανή ».

Επιπρόσθετα έχουν πραγματοποιηθεί:
• Υλοποίηση Σεμιναρίου για τα δικαιώματα των ψυχικών ασθενών, σε συνεργασία με την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία.
• Συνεργασία με Δήμο Πάρου και Πρόνοια Σύρου για διενέργεια κοινωνικών ερευνών σε περιπτώσεις κακοποίησης ανηλίκων (λόγω έλλειψης κοινωνικού λειτουργού σε αρμόδια υπηρεσία στο νησί).
• Δημιουργία Συμβουλευτικού Σταθμού για την Άνοια (χορηγία Ίδρυμα Μποδοσάκη 2014-2016).
• Ανάπτυξη Ομάδων Αυτοβοήθειας στην Κατάθλιψη (χορηγία Ίδρυμα Μποδοσάκη 2014-2016).
• Υλοποίηση Ομάδων Ψυχοθεραπείας για άτομα με σχιζοφρένεια και άτομα με κατάθλιψη.
• Ειδικό πρόγραμμα ενδυνάμωσης γυναικών θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας (Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα DAPHNE 2010-2012)
• Υλοποίηση ομάδων συμβουλευτικής και υποστήριξης εφήβων, γονιών και εκπαιδευτικών (χορηγία από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος 2011-2013)
• Πιλοτική εφαρμογή Ιατρείου Οικογένειας στην Πάρο
• Υλοποίηση μεγάλης εμβέλειας επιδημιολογικής έρευνας για την εκτίμηση της επικράτησης των ψυχικών διαταραχών στο γενικό πληθυσμό στην Πάρο σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
• Ομιλίες σε ΚΑΠΗ για θέματα ψυχικής υγείας ηλικιωμένων.
• Δράσεις δικτύωσης και συνεργασίας με όλους τους τοπικούς φορείς του νησιού.
• Δημοσίευση άρθρων στον τοπικό τύπο για θέματα ψυχικής υγείας και δημοσίευση επιστημονικών άρθρων στην Ελλάδα και το εξωτερικό για τις δράσεις της Κινητής Μονάδας.

ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΚΙΝΗΤΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΩΝ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΕΠΑΨΥ
Στην Πάρο συγκεκριμένα, έχουν εξυπηρετηθεί και εξυπηρετούνται μέχρι σήμερα 2270 άτομα, δηλαδή σχεδόν το 1/3 του συνόλου των εξυπηρετούμενων από όλα τα νησιά. Περίπου 300-400 νέοι εξυπηρετούμενοι αναζητούν βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας ετησίως, ενώ μαζί με τους εξυπηρετούμενους που είναι ήδη σε παρακολούθηση φτάνουν τους 700-900 ετησίως.

Τα ποσοστά των ψυχικών διαταραχών στην Πάρο είναι τα ίδια, όπως σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Ο μεγάλος αριθμός εξυπηρετούμενων συνδέεται πιθανά με το σημαντικό αριθμό δράσεων προαγωγής ψυχικής υγείας και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού που έχουν πραγματοποιηθεί από την Κινητή Μονάδα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να αναζητούν βοήθεια όταν την έχουν ανάγκη και να την εμπιστεύονται, καθώς όλα αυτά τα χρόνια παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες με συστηματικότητα και επιστημονική εγκυρότητα. Είναι σημαντικό ότι πλέον το 90% των εξυπηρετούμενων που προσέρχονται για πρώτη φορά στη Μονάδα ενημερώνονται από φίλους και συγγενείς που έχουν ήδη απευθυνθεί στην υπηρεσία.

Όπως προαναφέρθηκε, στην Πάρο έχουν υλοποιηθεί πολλές πρωτοπόρες δράσεις προαγωγής ψυχικής υγείας και ειδικά θεραπευτικά προγράμματα. Όλες έχουν υλοποιηθεί με επιτυχία και έχουν παρουσιαστεί σε επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ως παραδείγματα πρωτοπόρων πιλοτικών δράσεων.

των Στέλιου Στυλιανίδη – Ψυχίατρος-Ψυχαναλυτής, Καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής Παντείου Πανεπιστημίου, Επιστημονικός Διευθυντής ΕΠΑΨΥ
και Στέλλας Παντελίδου – Κλινικής Ψυχολόγου, MSc, Phd (cand.), Επιστημονική Υπεύθυνη Κινητών Μονάδων ΒΑ και Δυτικών Κυκλάδων ΕΠΑΨΥ