Αλλαγή πορείας προς έναν βιώσιμο τουρισμό

English | Français

Μέχρι στιγμής, η πλειοψηφία των παραγόντων του τουρισμού στην Πάρο έχει συνηθίσει να μετρά τις τουριστικές επιδόσεις με τον αριθμό επισκεπτών, αγνοώντας τους άλλους δείκτες. Και όμως ο τουρισμός, λόγω της μαζικοποίησης του, βρίσκεται παγκοσμίως σε μια φάση πρωτοφανούς αλλαγών και το σύνθημα είναι σαφές: “αλλάζουμε ή βουλιάζουμε”!

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: σύμφωνα με την UNWTO, οι παγκόσμιες αφίξεις τουριστών αυξήθηκαν από 278 εκατομμύρια το 1980 σε 674 το 2000, και 1,235 δισεκατομμύρια το 2016. Αυξήθηκαν κατά 7% το 2017 και οι προβλέψεις για το 2030 είναι 1,8 δισ. αφίξεις.

Στην Ελλάδα οι αφίξεις που ήταν 15 εκατομμύρια το 2010, διπλασιάστηκαν μέχρι το 2018 (πηγή: INSETE). Και στην Πάρο, πρέπει να φιλοξενήσαμε φέτος περισσότερους από 175.000 επισκέπτες. Λίγοι πρέπει να είναι αυτοί που τουλάχιστον δεν τους πέρασε από το μυαλό μια εικόνα του πώς ο τουρισμός μπορεί να σκοτώσει τον τουρισμό. Όπως το κατάλαβαν ποια οι κάτοικοι της Μυκόνου, της Σαντορίνης, της Βενετίας ή της Βαρκελώνης. Αυτό μας φέρνει στο μεγάλο ερώτημα: είναι αναπόφευκτο ο  (μαζικός) τουρισμός να υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων και να προκαλεί ζημιά σε ό, τι πιο πολύτιμο έχει ο προορισμός, αυτό το ίδιο που τον είχε καταστήσει προνομιούχο προορισμό; Οι καινοτόμοι τουριστικοί ερευνητές λένε: “Φυσικά όχι, με την προϋπόθεση να ξεχάσουμε το μοντέλο του τουρισμού που γνωρίζουμε, να σταματήσουμε να μιλάμε για τουριστική ανάπτυξη και να σκεφτούμε πώς ο τουρισμός μπορεί να γίνει ένα εργαλείο για να κάνει το χωριό, νησί, πόλη ή χώρα καλύτερα. Καλύτερα πρώτα για τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες, με το σκεπτικό ότι ευτυχισμένοι κάτοικοι θα σημαίνει ευτυχείς τουρίστες, και ως εκ τούτου μια ευημερούσα οικονομία!

Για να πάμε στο συγκεκριμένο παράδειγμα του νησιού που αγαπάμε, η Πάρος πιθανότατα έγινε δημοφιλής μεταξύ άλλων από την φιλοξενία των κατοίκων της, την απλότητα της αρχιτεκτονικής της, την ηρεμία και την ποικιλομορφία του περιβάλλοντός της, αλλά κυρίως από το γεγονός ότι το σύνολο είναι σε ανθρώπινη κλίμακα, από την οποία πηγάζει μια εμπνευσμένη γενική ευεξία.

Μετά από πενήντα χρόνια τουρισμού, με μια τάση να πηγαίνει ποσοτικά crescendo, το οικοδόμημα αρχίζει να τρίζει. Η απληστία παίρνει τη θέση της φιλοξενίας, το κακόγουστο και η επίδειξη αντικαταστούν την απλότητα, η ενδοχώρα αστικοποιείται, το άγχος παίρνει την θέση της ευεξίας.

Αλλά τι πήγε στραβά; Πρώτα απ ‘όλα, από ένα σημείο της τουριστικής μας διαδρομής πιστέψαμε ότι πρέπει να θεωρήσουμε τον τουρισμό ως βιομηχανία. Αλλά ένας τουριστικός προορισμός είναι πάνω απ ‘όλα ένα μέρος ζωής, πρώτα για τους κατοίκους, στη συνέχεια για τους επισκέπτες, όχι μια βιομηχανία! Για να αποκλείσουμε από αυτόν τον δρόμο και να αποφύγουμε τον γκρεμό, θα πρέπει να γίνουμε πιο επιλεκτικοί και να απευθυνθούμε  κυρίως στον τύπο του επισκέπτη που θα εκτιμήσει και θα σεβαστοί όλα αυτά που συνθέτουν το χαρακτήρα του νησιού και είναι ουσιαστικά μέρος της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτός ο τύπος τουρισμού αναγκάζει τη διατήρηση και αποκατάσταση της κληρονομιάς. Ενθαρρύνει τα καινοτόμα σχέδια που αναπροσαρμόζουν την αξία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως αυτό που αναπτύχθηκε από 2 αρχιτέκτονες για την διπλωματική εργασία τους σε αυστριακό πανεπιστήμιο και ονόμασαν «The Stone Path Strategy ». Μπορείτε να διαβάσετε μια σύντομη παρουσίαση του σχεδίου τους εδώ. Οι ΦτΠ σκοπεύουν να παρουσιάσουν λεπτομερώς το σχέδιο στους επόμενους μήνες. Μπορούμε να φανταστούμε μια πληθώρα άλλων καινοτόμων σχεδίων, για να αναφερθούμε μόνο στην αποκατάσταση των παλιών αλυκών που θα μπορούσαν να παράγουν περιζήτητο ανθό αλατιού ή την αξιοποίηση  αυτόχθων φαρμακευτικών και αρωματικών βοτάνων.

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί σχετικά με τα έργα υποδομής που σχεδιάζουμε. Για παράδειγμα, το εμπορικό λιμάνι στο Καμινάκι θα υποβαθμίσει περιβαλλοντικά μια άθικτη περιοχή Natura με τον σκοπό της αποσυμφόρησης της Παροικιάς. Στην πραγματικότητα, το λιμάνι της Παροικιάς πρόκειται απλώς να απαλλαγεί από τις εξαγωγές αδρανών υλικών των λατομείων του Ρίγα και τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων. Εξυπνότερος σχεδιασμός θα ήταν η διακοπή των εξαγωγών χαμηλής προστιθέμενης αξίας και το κλείσιμο του λατομείου που επιδεινώνει επικίνδυνα (και σκανδαλωδώς) την κατάσταση των αρχαίων λατομείων  μαρμάρου, και την προετοιμασία της Πάρου προς την ενεργειακή μετάβαση που θα μας απαλλάσσει από εισαγωγές καυσίμων. Η επέκταση του διαδρόμου προσγείωσης του αεροδρομίου είναι ένα άλλο προβληματικό έργο, δεδομένου ότι θα μπορούσε να εκδώσει την Πάρο στις ορέξεις μεγαλεμπόρων ταξιδιού η ακινήτων, από τους οποίους η Πάρο δεν έχει τίποτα να κερδίσει, αλλά τα πάντα να χάσει.