Κάποιες Εναρκτήριες Σκέψεις για την υγειά στα νησιά

Κατ’ αρχάς σας καλημερίζω και σας ευχαριστώ θερμά για την παρουσία σας σ’ αυτήν την ημερίδα.

Όλος ιδιαιτέρως θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Δήμαρχο κ. Κωβαίο, που όχι μόνο πολύ πρόθυμα αποδέχτηκε τη διοργάνωση αυτής της ημερίδας, αλλά και την έθεσε υπό την αιγίδα του Δήμου της Πάρου. Τον κ. Φαρούπο, Δήμαρχο Αντιπάρου και τον κ. Ροκονίδα, δημοτικό σύμβουλο Πάρου, για την παρουσία τους και τη συμμετοχή τους.

Επίσης θερμές ευχαριστίες θέλω να εκφράσω για την πολύτιμη συμβολή τους, στον κ. Μπιζά, Αντιπεριφερειάρχη υγείας – πρόνοιας και κοινωνικής μέριμνας Κυκλάδων. Στην καθηγήτρια κ. Αλμπάνη, στην κοινωνιολόγο κ. Παπαθανασοπούλου, στον καθηγητή κ. Στυλιανίδη και στην κ. Μαριόλα διευθύντρια αερομεταφορών του ΕΚΑΒ.

Όλες και όλοι ήρθαν από μακριά, για να συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας στα νησιά μας, την Πάρο και την Αντίπαρο.

Η διοργάνωση της ημερίδας έγινε με πρωτοβουλία των Φίλων της Πάρου και θέλω ειλικρινά να ευχαριστήσω το Κέντρο Υγείας της Πάρου και ιδιαίτερα τον ιατρικό διευθυντή το Γιώργο Τζανίδη, για την υποστήριξη, τον ενθουσιασμό και την άοκνο προσπάθειά του για την πραγματοποίηση αυτής της ημερίδας.

Ένας από τους σκοπούς των Φίλων της Πάρου είναι η αειθαλής ανάπτυξη.

Αειθαλής ανάπτυξη όμως, δε νοείται χωρίς ένα λειτουργικό, ποιοτικό και αποτελεσματικό σύστημα υγείας.

Η υγεία συνιστά μια κορυφαία προτεραιότητα.

Πρώτα και κύρια γιατί αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που οφείλουμε όλοι να προστατέψουμε με συνέπεια, συνέχεια και αποτελεσματικότητα. Τα οφέλη θα είναι αμοιβαία για όλους.

Ακόμα θα έλεγα ότι η υγεία συνιστά έναν από τους πιο κρίσιμους δείκτες που προσδιορίζουν την πραγματική ανάπτυξη και τον πολιτισμό μιας χώρας. και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Πάρος και η Αντίπαρος, έχουν γίνει τουριστικοί προορισμοί πρώτου μεγέθους. Έχουμε κατά συνέπεια καθήκον και υποχρέωση να προσφέρουμε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας στους πολυπληθείς ξένους μας.

Στο χώρο της υγείας, και δη της δημόσιας υγείας, δεν μπορεί και δεν πρέπει να υπεισέρχονται μικροπολιτικά, μικροπροσωπικά ή μικροοικονομικά συμφέροντα. Πολύ πρόσφατα ο πρωθυπουργός μας ξεκίνησε μια ομιλία του, λέγοντας «Η υγεία μας ενώνει».

Στη χώρα μας με τις δυνατότητες που έχουμε, και παρά τις ατέλειες, τις ελλείψεις και τις ταλαιπωρίες, θα πρέπει να το παραδεχτούμε, έχουμε ένα οργανωμένο σύστημα υγείας, που λειτουργεί σαν δίχτυ ασφαλείας για όλους μας, παρά τις οικονομικές δυσκολίες των τελευταίων χρόνων.

Το εθνικό Σύστημα Υγείας, με μεγάλα κεντρικά και μικρά περιφερειακά νοσοκομεία, με Κέντρα Υγείας, με αγροτικά ιατρεία και στα πιο απόμακρα μέρη καλύπτει κάθε γωνιά της επικράτειας.

Θέλω ειλικρινά να υπογραμμίσω και να σας διαβεβαιώσω ότι έχουμε εξαιρετικούς γιατρούς, εξαιρετικούς ψυχολόγους, εξαιρετικούς και αφοσιωμένους νοσηλευτές, αλλά και άξιες εθελοντικές οργανώσεις στην Πάρο, που καλύπτουν κάποια κενά. Κι εδώ επιτρέψτε μου να ανοίξω μια παρένθεση για να ευχαριστήσω την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης Κυκλάδων, για την οποία η γραμματέας της Ομάδας κ. Σοφία Αγγελοπούλου, θα αναφερθεί λίγο αργότερα στο σημαντικό τους έργο.

Ευχαριστίες επίσης στο Σύλλογο Φίλων του Κέντρου Υγείας και την πρόεδρό του κ. Κατερίνα Αντιπαριώτη, για την πολύτιμη συμβολή της στο Κέντρο Υγείας. Έχουμε επίσης και κληροδοτήματα, όπως το «Βελέντζειο Ίδρυμα Πρόνοιας και Μόρφωσης» που κληροδότησε στο νησί ένα υγειονομικό αεροπλάνο, που έσωσε στα πέντε χρόνια λειτουργίας του 860 ζωές που διαμετακόμισε δωρεάν. Θα ήθελα να αποτίσω και όλοι μας να αποτίσουμε φόρο τιμής στο Βελέντζειο Ίδρυμα, γι’ αυτήν τη γενναιόδωρη και αξιέπαινη προσφορά και να ευχαριστήσω την κ. Κεσκινίδου Αθανασία, που με πείσμα, τόλμη, αλλά και πολλή αγάπη, προεδρεύει εδώ και χρόνια, αυτό το κοινωφελές ίδρυμα.

Η οικονομική κρίση, είχε και έχει ακόμα ολέθριες επιπτώσεις στον τομέα της υγείας. όλο το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό έχει σημαντικά μειωθεί παντού, ενώ ο αριθμός των ασθενών έχει αυξηθεί, κυρίως λόγω της φτωχοποίησης του λαού μας και την παρουσία των μεταναστών.

Η αυξημένη ποσότητα δουλειάς, έχει προκαλέσει εργασιακή εξουθένωση στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό. Εφημερίες, γιορτές, διακοπές, βγαίνουν πολύ δύσκολα, με αποτέλεσμα συχνά να δημιουργούνται γκρίνιες, αντιπαραθέσεις, συγκρούσεις.

Είναι δε γνωστό, ότι αυτές οι καταστάσεις συνοδεύονται καμιά φορά και από λάθη στη φροντίδα των ασθενών. Ο αριθμός και η σοβαρότητα των λαθών, είναι ανάλογα της σωματικής και της ψυχικής εξασθένησης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. (Γ. Χρούσος, Καθημερινή 1/12/2019).

Το δημόσιο σύστημα υγείας της χώρας μας, έχει βέβαια και τα αρνητικά του, τα οποία δυνητικά μπορεί να είναι διορθώσιμα.

Κάθε χώρα έχει τις δικές της πραγματικότητες. Ένα από τα προβλήματά μας είναι οι γεωγραφικές και κοινωνικές ανισότητες και στα νησιά μας προστίθεται άλλος ένας επιβαρυντικός παράγοντας, που είναι η απομόνωση.

Εάν θέλουμε πραγματικά να βελτιώσουμε το σύστημα υγείας και να το οικοδομήσουμε πιο σύγχρονο και λειτουργικό, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την πολυμορφία της χώρας μας και την ιδιαιτερότητα των νησιών μας, θα πρέπει να ξεπεράσουμε τα παλιά κακομοίρικα αντανακλαστικά μας.

Η νομοθεσία, οι κανόνες ελληνικοί και ευρωπαϊκοί χρειάζονται, δε θα πρέπει όμως να καταπνίγουν τις τοπικές πρωτοβουλίες, αλλά θα πρέπει να επιτρέπουν και να αφήνουν την ελευθερία της δοκιμής και του πειραματισμού, έστω κι αν καμιά φορά μπορεί και να μην είναι και τόσο επιτυχημένες.

Προβλήματα όμως στο χώρο της υγείας δεν έχουμε μόνο στην Ελλάδα, υπάρχουν έντονα και στις μεγάλες και πλούσιες χώρες.

Πολλές προσπάθησαν να τα αντιμετωπίσουν, με φαντασία, τόλμη και κουράγιο, και μου φαίνεται ότι η φαντασία, η τόλμη και το κουράγιο, είναι απαραίτητα αν θέλουμε να είμαστε αποτελεσματικοί.

Θα ήθελα να αναφερθώ σε κάποια παραδείγματα και κάποιες εμπειρίες, σ’ αυτό το πνεύμα. Σε κάποιες χώρες δε δίστασαν να λάβουν ακόμα και ανορθόδοξα μέτρα, προκειμένου να βελτιώσουν τις υπηρεσίες υγείας.

Στην Αγγλία από το 1970, πρότειναν σε νοσηλευτές που το επιθυμούσαν, μια συμπληρωματική εκπαίδευση και τους ονόμασαν «νοσηλευτές προχωρημένης εμπειρίας» και μετά την εκπαίδευσή τους, τους επέτρεπαν να συνταγογραφούν, να μπορούν να ζητήσουν μια ανάλυση αίματος και ακόμα να κάνουν κάποιες μικροεπεμβάσεις. Στην ορθοπεδική π.χ. μπορούσαν να ζητήσουν μια ακτινογραφία, να τοποθετήσουν γύψο σ’ ένα κάταγμα και ακόμα να κάνουν εγχύσεις σε αρθρώσεις. Έτσι κατάφεραν να μειώσουν το φόρτο εργασίας των γιατρών στα εξωτερικά ιατρεία.

Στον Καναδά διεύρυναν επίσης τις αρμοδιότητες των νοσηλευτών αλλά και των φαρμακοποιών, κυρίως στον τομέα της πρόληψης.

Στις Η.Π.Α. πραγματοποίησαν πολλές συγκριτικές μελέτες για την ελάττωση του κόστους νοσηλείας και κατέληξαν ότι το μεγάλο κόστος συγκεντρώνεται στα κτίρια (δηλ. τα νοσοκομεία).

Στις μελέτες που έγιναν, αποδείχθηκε ότι οι καρδιοπαθείς κοστίζουν πολύ ακριβά σε μια νοσοκομειακή νοσηλεία. Γι’ αυτό αποφάσισαν ότι όλες οι ακτινολογικές εξετάσεις να γίνονται εξωνοσοκομειακά, αλλά και οι καθετηριασμοί και τοποθετήσεις stens σε στενεμένες αρτηρίες, γίνονται πια σε εξωνοσοκομειακά ημερήσια κέντρα υγείας, χωρίς να επηρεάζεται η ποιότητα των υπηρεσιών.   

Στην Κίνα υπάρχουν αυτοί που πριν μερικές δεκαετίες ονομάζαμε «ξυπόλητους γιατρούς». Σήμερα σίγουρα φοράνε παπούτσια. Κατά κανόνα είναι βελονιστές. Ο βελονισμός είναι μία χιλιετής ιατρική εμπειρία, που δε θα πρέπει ίσως να υποτιμάμε. Αυτοί λοιπόν οι παπουτσομένοι πια γιατροί, πηγαίνουν σε τακτά διαστήματα στα σπίτια των πελατών τους και τους νοσηλεύουν προληπτικά με τις βελόνες τους και βέβαια πληρώνονται, όμως μόνο για όσο διατηρούν τον πελάτη τους υγιή. Αν όμως αρρωστήσει, είναι υποχρεωμένοι να τον νοσηλεύσουν, αλλά χωρίς πληρωμή. Τσάμπα.

Και εδώ βλέπουν πόσο μεγάλη σημασία δίνουν στην πρόληψη.

Στη Γαλλία, τα μικρά περιφερειακά νοσοκομεία, κλείνουν το ένα μετά το άλλο, γιατί το κόστος τους είναι μεγάλο και οι υπηρεσίες που προσφέρουν είναι αναποτελεσματικές και δυσανάλογες με το κόστος λειτουργίας τους. Τελικά προσανατολίζονται όλο και περισσότερο στη συγχώνευση των μικρών περιφερειακών νοσοκομείων, σε μεγάλα νοσοκομειακά ιδρύματα, άριστα εξοπλισμένων και πραγματικά αποτελεσματικά.

Παράλληλα κάνουν μια σημαντική στροφή και δίνουν πια μεγάλη έμφαση στην πρόληψη και στην πρωτοβάθμια φροντίδα.

Στη χώρα μας η πρόληψη και η πρωτοβάθμια υγεία, είναι θεσμοθετημένες από χρόνια. Τα αγροτικά ιατρεία και τα Κέντρα Υγείας, έχουν μια αναμφισβήτητη εισφορά και καλύπτουν σχετικά αποτελεσματικά το χώρο της δημόσιας υγείας.

Στα νησιά μας βέβαια υπάρχει η δυσκολία πρόσβασης, στη νοσοκομειακή νοσηλεία, κυρίως στα επείγοντα περιστατικά.

Πρόσφατα λίγο πριν τις Δημοτικές εκλογές, ο Δήμαρχος μας ανήγγειλε ότι θέλει να δημιουργήσει ένα νοσοκομείο στην Πάρο. Κατ’ αρχήν, σκέφτηκα με ενθουσιασμό, να άλλος ένας δήμαρχος που νοιάζεται για την υγεία των Παριανών. Όταν όμως ο πρώτος ενθουσιασμός μου πέρασε και σκέφτηκα πιο ψύχραιμα, θυμήθηκα ότι αυτό ήταν ένα παλιό όνειρο. Την πρώτη φορά που το άκουσα, ήταν όταν ο Αβραμόπουλος, τότε υπουργός υγείας, ο οποίος έχει και σπίτι στην Πάρο, είχε δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Όμως ούτε και τότε έγινε.

Τελικά και σε σχέση μ’ αυτά που σας ανέφερα για τα μικρά περιφερειακά νοσοκομεία, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια άλλη πρόταση πιο ορθολογική.

Η Πάρος, η Αντίπαρος, η Μύκονος, η Τήνος , η Άνδρος, δε διαθέτουν νοσοκομεία. Αν λοιπόν κύριοι Δήμαρχοι, με δική σας πρωτοβουλία, συγκεντρώνατε τους δημάρχους αυτών των νησιών και ζητούσατε από το υπουργείο υγείας, την επέκταση, τον εκσυγχρονισμό, τον πληρέστερο εξοπλισμό και γενικά και την αναβάθμιση του νοσοκομείου της Σύρου, θα ήταν μια πολύ ικανοποιητική λύση του προβλήματος.

Παράλληλα βέβαια με την ταχεία μεταφορά των ασθενών με ταχύπλοα και ειδικά διαμορφωμένα σκάφη ή με αερομεταφορά.

Η Πάρος έχει αυτήν τη δυνατότητα που θα μπορούσε να τη μοιραστεί με τα άλλα νησιά. Ο σοφός λαός μας λέει, ο χρόνος είναι χρήμα. Εγώ θα έλεγα στις περιπτώσεις των επειγόντων περιστατικών, ο χρόνος είναι ζωή ή θάνατος.

Είναι ακατανόητο να έχουμε την τύχη να διαθέτουμε ένα υγειονομικό αεροπλάνο και να το έχουμε παροπλισμένο. Καμιά, απολύτως καμιά δικαιολογία, δεν μπορεί να ισχύει. Ούτε νομική, ούτε τεχνική, ούτε διαδικαστική, ούτε και οικονομική, μιας και πολλές φορές οι ασθενείς από τη Σύρο μεταφέρονται στην Αθήνα. Και πέρα από την οικονομία, θα πρέπει να σκεφτόμαστε την ταλαιπωρία των ασθενών και συχνά το δράμα των οικογενειών.

Κύριε Δήμαρχε, ελπίζω να γνωρίζετε ότι είμαι πάντοτε στη διάθεσή σας και στη διάθεση των Παριανών που εκπροσωπείτε και αν κάποια στιγμή το θελήσετε, θα μπορούσα να σας εκπονήσω μια πλήρη μελέτη για τον εκσυγχρονισμό του νοσοκομείου της Σύρου, που θα ήταν αποτελεσματικά και ποιοτικά πια, στη διάθεση όλων των κατοίκων των νησιών που ανέφερα.

Τώρα το Κέντρο Υγείας Πάρου, θα μπορούσα να πω ότι είναι στη σωστή κατεύθυνση της πρόληψης και της πρωτογενούς υγείας. Οι γιατροί και οι νοσηλευτές, ίσως όχι πάντα, κάνουν ότι μπορούν και το καλύτερο δυνατόν.

Έχει ατέλειες; Ναι. Έχει ελλείψεις; Ναι. Χρειάζονται βελτιώσεις; Είναι αναμφισβήτητο και αναγκαίο.

Πρόσφατα έμαθα ότι οι αγροτικοί ιατροί πριν αναλάβουν τα καθήκοντά τους στο Κέντρο Υγείας, εκπαιδεύονται τρεις μήνες στο νοσοκομείο της Σύρου. Είναι όμως άλλο πράγμα η νοσοκομειακή ιατρική και άλλο πράγμα η ιατρική που ασκείται σε ένα Κέντρο Υγείας. Αναρωτιέμαι λοιπόν, γιατί αυτοί οι νέοι αγροτικοί γιατροί, δεν εκπαιδεύονται αυτούς τους τρεις μήνες στο Κ.Υ.

Να μια χρήσιμη και ανέξοδη αλλαγή.

Άλλη μία ριζοσπαστική αλλαγή θα έλεγα στο Εθνικό μας Σύστημα Υγείας, είναι αυτή που προτείνει ο καταξιωμένος διεθνώς καθηγητής Χρούσος: Μόνο άριστοι, έμπειροι με αξίες και αρχές στην ηγεσία των υγειονομικών μονάδων .

Τέλος θα ήθελα πριν κλείσω, να σας υπενθυμίσω τη φράση του πρωθυπουργού: Η υγεία μας ενώνει.