Το έργο της επέκτασης του αεροδρομίου οδηγεί στη «Μυκονοποίηση» της Πάρου και της Αντιπάρου, που θα είναι καταστροφική για την οικονομία, την κοινωνική και περιβαλλοντική ποιότητα και τη βιωσιμότητά τους.
Διαβάσαμε προσεκτικά διάφορα άρθρα που προέρχονται από υποστηρικτές του έργου της επέκτασης του αεροδρομίου.
Όλοι επιδιώκουν να καθησυχάσουν όσους ανησυχούν για αυτό το υπερμεγέθες έργο, το οποίο δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο προηγούμενων νομικών διαβουλεύσεων και ενώ οι επίσημες εκθέσεις αποσιωπούν τις περισσότερες αρνητικές συνέπειές του.
Αυτά τα άρθρα συχνά περιέχουν ανακρίβειες και ασάφειες, παραλείπουν τα στοιχεία της «Μυκονοποίησης» της Πάρου και της Αντιπάρου και αγνοούν εντελώς το ζήτημα της βιώσιμης ανάπτυξης.
Παρατήρηση Νο 1: Το κτίριο αφίξεων και αναχωρήσεων στο αεροδρόμιο της Πάρου πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά, αλλά γιατί δεν έγινε νωρίτερα; Ποια είναι η χρησιμότητα ενός τόσο μεγάλου έργου; Της επέκτασης του διαδρόμου προσγείωσης; Αυτό δεν είναι ούτε απαραίτητο ούτε υποδεικνύεται, αλλά αντίθετα, επικίνδυνο για το μέλλον του νησιού.
Είναι προφανές ότι οι αίθουσες επιβίβασης, αναμονής και παραλαβής αποσκευών, ιδιαίτερα, είναι πολύ μικρές.
Γιατί όμως είναι έτσι;
Έλλειψη οικονομικών μέσων και επενδυτών εκείνη την εποχή; Εάν ο στόχος ήταν να καλωσορίσουμε περισσότερους επιβάτες προκειμένου να αναπτύξουμε τον τουρισμό, γιατί δεν επενδύσαμε περισσότερο και καλύτερα εκείνη τη στιγμή;
Το αόρατο χέρι της αγοράς ήταν, επομένως, πολύ αποτυχημένο τότε!
Το 2016 δαπανήθηκαν περίπου 26 εκατομμύρια, τα οποία έκαναν μεν δυνατή τη χρηματοδότηση των δομικών εργασιών της πίστας, (αεροδιάδρομου) το πιο ακριβό στοιχείο της υποδομής, αλλά ο διαθέσιμος προϋπολογισμός, παρά κάποιες ιδιωτικές δωρεές, ήταν ανεπαρκής για την κατάλληλη υποδοχή των επιβατών.
Τώρα μιλάμε για δαπάνες 46 εκατομμυρίων. Γιατί σχεδόν διπλασιασμός των επενδύσεων όταν έχουν ήδη πραγματοποιηθεί όλες οι χωματουργικές εργασίες της πίστας;
Δεν είναι θεμιτό να αναρωτιόμαστε για το μέγεθος της προβλεπόμενης επέκτασης;
Χρειαζόμαστε πραγματικά 13.000 m² κτιρίων;
Χρειαζόμαστε πραγματικά χώρους υποδοχής « Duty free » ή “Εκτός Σένγκεν”;
Ποιες είναι οι παραδοχές επισκεψιμότητας που βασίζονται σε ένα τέτοιο μέγεθος;
Ετοιμαζόμαστε να υποδεχτούμε καθημερινά χιλιάδες τουρίστες αεροπορικώς;
Ή, αντίθετα, πρέπει να φοβόμαστε έναν μελλοντικό «λευκό ελέφαντα» (μια αναφορά σε υπερμεγέθεις υποδομές που χτίστηκαν στην Ισπανία κατά τη διάρκεια της τρέλας με τα ακίνητα στα τέλη της δεκαετίας του 2000 και που παρέμειναν άδειες).
Αφού πρόκειται για ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις, ποιος θα νοιαστεί για τυχόν οικονομική σπατάλη; Κανείς δεν θα μπει στον κόπο να καλύψει τις τυχόν απώλειες που προκύπτουν. Κανείς δεν μιλά για τις οικονομικές συνθήκες λειτουργίας του μελλοντικού συγκροτήματος. Προφανώς, το αόρατο χέρι της αγοράς απουσιάζει αρκετά από τη συλλογιστική!
Αλλά πάνω απ’όλα, ένα μεγάλο μέρος αυτού του κεφαλαίου δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί καλύτερα αλλού, ειδικά για να βελτιωθούν πρώτα οι άλλες υποδομές στο νησί (βλ. Επόμενο σημείο);
Πρέπει πραγματικά να επιμηκύνουμε την τρέχουσα πίστα (αεροδιάδρομο) των 1400 μ;
Πράγματι, με έναν αεροδιάδρομο 1.400 μέτρων, η Πάρος έχει δει την κίνηση του αεροδρομίου της να υπερτριπλασιάζεται σε τρία χρόνια, και αυτό με απόλυτη ασφάλεια!
Ακόμα καλύτερα, όλοι οι στόχοι κυκλοφορίας που είχαν αρχικά προγραμματιστεί για το 2035, (όπως φαίνεται στη μελέτη εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων που εκπονήθηκε για την αίτηση άδειας επέκτασης), εκπληρώθηκαν ή ξεπεράστηκαν, από το 2019.
Είμαστε λοιπόν 15 χρόνια μπροστά από τα αρχικά σχέδια, με πίστα 1400 μ. Σε απόλυτη ασφάλεια και σε όλες τις καιρικές συνθήκες!
Τι άλλο θέλουμε;
Πάντα περισσότερα;
Περισσότερους τουρίστες προς εκμετάλλευση, που θα φτάνουν με πτήσεις Τσάρτερ;
Είναι όμως αυτό πραγματικά συμβατό με την βιώσιμη ανάπτυξη και τον τουρισμό υψηλών προδιαγραφών «high end», όπως αναφέρεται με ενθουσιασμό σε διάφορα άρθρα;
Στην πραγματικότητα, τα άρθρα υπέρ της επέκτασης υπερασπίζονται μια εντελώς ξεπερασμένη στρατηγική ανάπτυξης μαζικού τουρισμού, μια «τυραννία του αριθμού των αφίξεων» που έχει καταδικασθεί και από τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη.
Οι προτάσεις μας είναι πολύ διαφορετικές, αλλά είναι απλώς βασισμένες στην κοινή λογική. Και αποσκοπούν πραγματικά σε έναν στόχο βιώσιμης ανάπτυξης στην Πάρο:
- Βελτίωση των ικανοτήτων υποδοχής και άνεσης στο αεροδρόμιο, αλλά με λογικές παραδοχές ελεγχόμενης ανάπτυξης της εναέριας κυκλοφορίας, με βάση το υψηλό επίπεδο που έχει ήδη επιτευχθεί το 2019.
- Το ίδιο και για τις λιμενικές υποδομές!
- Να γίνουν σεβαστά τα κυκλαδίτικα πρότυπα (κάτι που δεν ισχύει απολύτως στο τρέχον έργο) για κτίρια μεγάλων διαστάσεων, πολύ κακώς σχεδιασμένα που δεν θα μπορέσουν να ανταποκρίθούν στις απαιτήσεις για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, κατι που είναι αναγκαίο στην εποχή μας,
- Να ακυρωθεί το σχέδιο επιμήκυνσης της πίστας για αύξηση της προσέλευσης. Είναι άχρηστο. Θέτει σε κίνδυνο το μέλλον και μπορούμε να ζήσουμε πολύ καλά χωρίς αυτό – ας τονίσουμε εδώ ότι είναι επιπόλαιος ο ισχυρισμός ότι υπάρχει βιώσιμη ζήτηση που να δικαιολογεί απευθείας πτήσεις από την Πάρο προς τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Δεν μπορούμε να παρακάμψουμε τους κανόνες της αγοράς!
- Ας αποφύγουμε την « φυγή προς τα εμπρός » που υποσχέθηκε αυτό το φαραωνικό έργο, το οποίο βρίσκεται σε άμεσο ανταγωνισμό με τα γειτονικά αεροδρόμια της Μυκόνου και της Σαντορίνης. Αυτό θα αποτελούσε πραγματική άρνηση της έννοιας της βιώσιμης ανάπτυξης και, ας είμαστε σαφείς, οι αερολιμενικές αρχές της Πάρου δεν μπορούν να ανταγωνιστούν την εταιρεία FRAPORT Greece! (αυτό το τελευταίο δεν ισχύει γιατί ο στόχος είναι να γίνει το αεροδρόμιο και να πωληθεί σε Fraport ή αντίστοιχη)
- Ας είμαστε ικανοποιημένοι με την αύξηση των αφίξεων από Αθήνα ή Θεσσαλονίκη αναζητώντας την καλύτερη ρευστότητα (τι θα πει αυτό; Πρέπει να δω το γαλλικό για να καταλαβω) για τους επιβάτες που μεταφέρονται σε αυτούς τους δύο κόμβους. Θα αποκτήσουμε ευελιξία, υλικοτεχνική και οικονομική αποδοτικότητα, ώστε να επωφεληθούμε όσο το δυνατόν περισσότερο από την πρόοδο της αεροπορίας προκειμένου να σεβαστούμε τους περιβαλλοντικούς περιορισμούς.
- Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης βελτίωσης του αεροδρομίου της Πάρου, είναι απαραίτητο να προβληματιστούμε για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν γρήγορα, επί τόπου, προκειμένου να μειωθεί το « αποτύπωμα άνθρακα » και να προετοιμαστεί το αεροδρόμιο για τις ανάγκες των μικρών αεροπορικών μεταφορών – με αεροπλάνα ηλεκτρικά ή που θα λειτουργούν με υδρογόνο – και δεν θα απαιτούν επέκταση διαδρόμου, αφού οι ανάγκες τους καλύπτονται απόλυτα με μήκη διαδρόμου… μικρότερα από το τρέχον! Όλα τα «σοβαρά» αεροδρόμια εργάζονται για αυτόν τον επιτακτικό στόχο. Ας είμαστε λοιπόν από τώρα σοβαροί και προνοητικοί για τις ανάγκες του μέλλοντος. Αλλοιώς αυτή λανθασμένη επένδυση θα κοστίσει πολλά επιπλέον χρήματα, τόσο όσον αφορά τα « πιστοποιητικά άνθρακα » που θα πρέπει να αγοραστούν για να αντισταθμιστεί η μεγάλη ρύπανση που θα προκληθεί από τις διεθνείς πτήσεις όσο και για να αντισταθμιστεί η απώλεια εισοδήματος λόγω μη λειτουργικότητας.
Σε αντίθετη περίπτωση, ποιος θα πρέπει να πληρώσει αυτά τα πρόσθετα έξοδα που προκύπτουν από ένα βραχυπρόθεσμο επιχειρηματικό όραμα απροετοίμαστο για τις άμεσες προκλήσεις, ειδικά όσον αφορά την κλιματική αλλαγή.
Γνωρίζουν οι Παριανοί ότι στηρίζουν τον οικονομικό και δημοσιονομικό κίνδυνο αυτής της ανεύθυνης επιλογής;
Παρατήρηση 2: Οι υποδομές στην Πάρο είναι κορεσμένες
Αυτή η παρατήρηση είναι κοινή από όλους τους αντικειμενικούς παρατηρητές: Η υποδομή του νησιού έχει υποστεί μεγάλη πίεση, τουλάχιστον από το 2018: χρόνια κυκλοφοριακή συμφόρηση στην ΠΑΡΟΙΚΙΑ, καταφανείς αστοχίες στην επεξεργασία λυμάτων (ιδίως στην ΠΑΡΟΙΚΙΑ), αποκομιδή απορριμμάτων, ανεπαρκής ισχύς του 4G, ανεπάρκεια νερού, κλπ …
Οι λόγοι είναι πολύ απλοί:
- ο μόνιμος πληθυσμός εκτός σεζόν στο νησί είναι της τάξης των 14.000 κάτοικων
- το 2016, οι ετήσιες αφίξεις ήταν 708.000 δια θαλάσσης και 38.000 αεροπορικώς
- δύο χρόνια αργότερα, ήταν 924.000 με σκάφος και 93.000 με αεροπλάνο, μια ιλιγγιώδης αύξηση κατά 36%
- με τα επίσημα στοιχεία για το 2019, προσεγγίζουμε σε ετήσια βάση αθροιστικά 400.000 επιπλέον αφίξεις σε τρία χρόνια, εκ των οποίων τουλάχιστον το 42% (Πηγή: ΥΠΑ) συγκεντρώνεται τους δύο καλοκαιρινούς μήνες, με μέσο όρο διαμονής στο νησί άνω των 8 ημερών (Πηγή INSETE, μέσος όρος σε εθνικό επίπεδο. Πιθανώς η διάρκεια της μέσης παραμονής στην Πάρο να είναι και μεγαλύτερη).
- Ως εκ τούτου, είναι τουλάχιστον 22.400 επιπλέον κάτοικοι από το 2016, οι οποίοι μένουν μόνιμα στην Πάρο κατά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, με τις αιχμές παραμονής να σημειώνονται κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες του Αυγούστου
- σε 3 χρόνια, ο αριθμός των κατοίκων της Πάρου υπερδιπλασιάστηκε.
Ωστόσο, ήδη το 2016, υπήρχε πολύς κόσμος στην Πάρο τον Αύγουστο, της τάξης των 42.000 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας.
Προφανώς, παρά αυτή την ανθρώπινη εισροή, οι υποδομές δεν ακολούθησαν και είναι αμφίβολο αν θα καταφέρουν να «προλάβουν» τα τρέχοντα έργα να τις αναβαθμίσουν.
Έτσι, το συχνά επικαλούμενο επιχείρημα ότι η ηλεκτρική σύνδεση του νησιού με την ηπειρωτική χώρα, δεν λαμβάνει υπόψη την επισφάλεια του δικτύου διανομής του νησιού, την αρχαϊκή και υπομεγέθη κατάσταση του. Επιπλέον, ακόμη και αν η σύνδεση με την ηπειρωτική χώρα είναι αρκετά μεγάλη σε παροχή, η μόνιμη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας προς την Πάρο δεν είναι εγγυημένη. Πολύ απλά επειδή η αύξηση της τουριστικής κίνησης επηρεάζει όλη την Ελλάδα ταυτόχρονα. Κατά συνέπεια, το εθνικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας έρχεται αντιμέτωπο με αιχμές κατανάλωσης εδώ ή αλλού, όπου κινούνται οι τουριστικές ορδές. Αυτές τις αιχμές, είναι πολύ δύσκολο να τις διαχειριστούν, (εκτός από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα, οι μόνοι που μπορούν εύκολα να ανταποκριθούν σε ζήτηση – είναι δυνατόν να επανεκκινήσει εύκολα το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας στη Νάουσα; – και καταλήγουν σε διακοπή ρεύματος, κάτι που συμβαίνει τακτικά.
Τι να σκεφτούμε λοιπόν για τις ρεκόρ εκπομπών CO2 για να καλύψουμε αυτήν την πολύ υψηλή ενεργειακή ζήτηση; Οι προμηθευτές πρέπει να ξεκινήσουν τις διακοπτόμενες μονάδες παραγωγής τους, οι οποίες είναι συχνά οι λιγότερο αποδοτικές και γενικά ρυπαίνουν περισσότερο.
Αυτό είναι ένα απλό και επιτακτικό επιχείρημα ότι ο μαζικός τουρισμός δεν είναι συμβατός με τις κλιματικές επιταγές.
Όσο για το πρόβλημα των λυμάτων, ξεχνάμε ότι για να μπορέσουμε να επεξεργαστούμε το νερό κεντρικά, πρέπει να συλλέγουμε. Τα κτίρια που πιθανόν να φιλοξενήσουν τους νεοεισερχόμενους (απίθανο να χτιστούν σε ήδη αστικοποιημένες περιοχές) θα εξυπηρετούνται από αποχετευτικό σύστημα; Αυτό το σύστημα αποχέτευσης θα είναι επαρκές για να υποστηρίξει τη μελλοντική ανάπτυξη; Έχουμε σκεφτεί τη δυσκολία αναθεώρησης από το Α έως το Ω του αποχετευτικού συστήματος της πόλης ;
Και έπειτα, να σκεφτεί κανείς ότι το πρόβλημα της παροχής πόσιμου νερού θα λυθεί εύκολα με την προσθήκη ικανότητας αφαλάτωσης και άντλησης υδροφορείς … μήπως ξεχάσαμε λίγο γρήγορα, αφενός, τις δραματικές συνέπειες που έχουν ήδη παρατηρηθεί; στη χλωρίδα και πανίδα σε παράκτιες περιοχές όπου απορρίπτεται η άλμη που παράγεται από τις σημερινές μονάδες αφαλάτωσης και, από την άλλη πλευρά, η ρύπανση των υπόγειων υδάτων από θαλασσινό νερό που ήδη προκύπτει ως αποτέλεσμα της υπερεκμετάλλευσης τους;
Υπάρχει χρηματοδότηση; Πληρώνουν ήδη οι κατασκευαστές ακινήτων για την απαραίτητη επένδυση;
Έχει θεσπιστεί πολιτική για τον έλεγχο της ρύπανσης των υπόγειων υδάτων από σπίτια που δεν συνδέονται με δίκτυα αποχέτευσης; Έχουμε πραγματικό έλεγχο της τρέχουσας και μελλοντικής χρήσης των υπόγειων υδάτων;
Αλλά, στο μεταξύ, προσέξτε τον κίνδυνο μόλυνσης των ακτών της Παροικιάς ή της Νάουσας. Είδαμε τι έγινε στη Μύκονο, στις πιο δημοφιλείς παραλίες!
Ας μιλήσουμε για το πρόβλημα των απορριμμάτων. Το να υπερηφανευόμαστε ότι ο χώρος υγειονομικής ταφής όλων των αποβλήτων είναι βιώσιμος σημαίνει ότι ξεχνάμε ότι τέτοιες πρακτικές απαγορεύονται σε πολλές χώρες από τις οποίες προέρχονται πολλοί επισκέπτες που μένουν στην Πάρο. σημειώνω επίσης ότι τα δοχεία απορριμμάτων ξεχειλίζουν λόγω έλλειψης επαρκούς συλλογής. . Όλοι παρατηρούν ότι η επιλεκτική διαλογή είναι στα σπάργανα, γεγονός που καθιστά την υποτιθέμενη ανακύκλωση ελάχιστα αξιόπιστη. Σε κάθε περιπτωση, οι προσπάθειες ουσιαστικής βελτίωσης είναι απαραίτητες, ώστε να μην προκαλεί δυσφορία στους επισκέπτες αυτή τη ουσιαστική έλλειψη δράσης, σε σημείο που να εγκαταλείψουνε το νησί.
Εν ολίγοις, ο ρυθμός αύξησης του τουρισμού στην Πάρο ήταν εξαιρετικά μεγάλος και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Φυσικά, αυτό έχει υποτιμηθεί πολύ. Επομένως, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η υποδομή είναι ήδη πολύ κορεσμένη.
Λογικά, σε αυτό το στάδιο, πριν από την αποβίβαση ακόμη περισσότερων επισκεπτών στο νησί, θα ήταν σκόπιμο να βεβαιωθούμε εκ των προτέρων ότι κάποιος είναι σε θέση να τους φιλοξενήσει σωστά. Πρέπει να ακολουθηθεί μια κοινή λογική προσέγγιση όπως το «Να βάλεις το κάρο πίσω από το άλογο»!
Το άρθρο του κ. Κουτσιαύτη, ειδικότερα, υποστηρίζει την αντίθετη στρατηγική: δηλαδή να έλθουν επιπλέον μεγάλοι αριθμοί τουριστών προκειμένου να κορεστεί ακόμη περισσότερο η υποδομή. Με αυτόν τον τρόπο, η ανάγκη, θα υποχρεώσει τις τοπικές αρχές να κάνουν κάτι για να τη διορθώσουν !!;;
Πώς μπορούμε όμως να εξηγήσουμε ότι αυτές οι τοπικές αρχές δεν λαμβάνουν ήδη μέτρα για την επίλυση του προβλήματος της κυκλοφοριακής συμφόρησης στην Παροικιά;
Αυτό έπρεπε να γίνεται εδώ και χρόνια. Εξετάστηκε μια εκτροπή, η διαδρομή της υπάρχει, αλλά όσο περνάει ο καιρός τόσο πιο περίπλοκες γίνονται οι απαραίτητες αποφάσεις απαλλοτρίωσης, οπότε τίποτα δεν κινείται. Και ακόμα και έτσι, σίγουρα εξακολουθεί να είναι η σωστή λύση;
Και τι γίνεται με το μποτιλιάρισμα στη Νάουσα και τα προβλήματα στάθμευσης;
Τι περιμένουμε όμως για να δράσουμε;
Ο Δήμος ανέθεσε μια νέα μελέτη για το θέμα αυτό. Ελπίζουμε ότι θα ληφθούν υπόψη άλλοι τρόποι μεταφοράς, να προβλεφθεί η αναπόφευκτη ηλεκτροκίνηση του μηχανοκίνητου στόλου έως το 2030 (όπως έχει ήδη προβλεφθεί στην Αστυπάλαια) και να εξεταστούν μέτρα που θα περιορίζουν τις αφίξεις των οχημάτων επισκεπτών και γιατί όχι, τον αριθμό των οχημάτων στο νησί.
Εν τω μεταξύ, δεν θα μπορούσαμε να αναθέσουμε στην αστυνομία να ρυθμίσει την κυκλοφορία στα σταυροδρόμια περιμένοντας μια πιο θεμελιώδη λύση; Φαίνεται όμως ότι το αστυνομικό δυναμικό είναι ανεπαρκή, ειδικά καθώς δεν μπορούμε να το φιλοξενήσουμε σωστά.
Αυτό είναι μια ακόμη απόδειξη του κορεσμού της χωρητικότητας στο νησί. Και, λόγω έλλειψης αστυνομικών, τι γίνεται με την ασφάλεια στο νησί με αυτά τα ρεκόρ προσέλευσης;
Για την Πάρο, επομένως, είναι επείγον να βάλουμε το κάρο πίσω από το άλογο, να υιοθετήσουμε τις αρχές της πραγματικότητας και όχι να διαλέξουμε βιαστικές λύσεις. Να δοθεί προτεραιότητα σε μια φιλόδοξη και βιώσιμη βελτίωση των υποδομών (συμπεριλαμβανομένων των αιθουσών υποδοχής στο αεροδρόμιο αλλά και στο λιμάνι).
Ας διαθέσουμε τα ήδη διαθέσιμα ευρωπαϊκά κεφάλαια (σχεδιάζεται να χρησιμοποιηθούν αδικαιολόγητα για την επέκταση του αεροδρομίου – βλ. Παρακάτω), στους πραγματικά επιθυμητούς στόχους (βιώσιμη ανάπτυξη).
Ας αυξήσουμε τις πηγές χρηματοδότησης, εκτός από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, που προορίζονται για όλες αυτές τις επενδύσεις που είναι απαραίτητες για τη βελτίωση και το μέγεθος των υποδομών, ξεκινώντας με εισφορές από τους κατασκευαστές ακινήτων για τη χορήγηση αδειών και τη σύνδεση των ακινήτων με τις υποδομές. Για τους επισκέπτες να υπάρχουν φόροι διαμονής, και τέλη κυκλοφορίας για τα οχήματά τους, αλλά και, με δίκαιο και μετρημένο τρόπο, για όλους τους φορολογούμενους του νησιού, διότι επωφελούνται από το εισρέον τουριστικό εισόδημα.
Στη συνέχεια, πώς σχεδιάζουμε να χρεώνουμε για τη χρήση αυτών των υποδομών: από τους άμεσους χρήστες τους, ή και από εκείνους που αντλούν άμεσα κέρδη από τον τουρισμό; Πως οι ρυπαίνοντες θα πληρώνουν;
Εν ολίγοις, ας μιλήσουμε ανοιχτά και καθαρά για τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές πτυχές που προκύπτουν από την τουριστική πολιτική.
Ας αφιερώσουμε χρόνο για να αφομοιώσουμε την πρόσφατη εισροή τουριστών, φροντίζοντας να μην υποβαθμιστεί η εμπειρία της υποδοχής τους και να ελέγξουμε τη ροή των αφίξεων μέσω κινήτρων που έχουν ως προτεραιότητα την παράταση της τουριστικής περιόδου, κάτι που θα επιτρέψει την πιο αποτελεσματική χρήση των υποδομών, που θα έχουν πια το σωστό μέγεθος
Εν ολίγοις, όσο υπάρχει ακόμη χρόνος, ας αποφύγουμε σκόπιμα τη «Μυκονοποίηση» της Πάρου και της Αντιπάρου.
Παρατήρηση 3: Η επιμήκυνση του διαδρόμου προσγείωσης θα επιτρέψει ουσιαστικά 5.000 αφίξεις ημερησίως στην υψηλή περίοδο, γεγονός που θα προκαλέσει περισσότερες από 50 πτήσεις αεροσκαφών την ημέρα.
Αυτή η υπόθεση που διατυπώθηκε από ορισμένους υποστηρικτές του αεροδρομίου είναι πράγματι πολύ αληθοφανής, ίσως όχι αμέσως, αλλά είναι αναμφισβήτητα επίφοβη. Γιατί ?
Γιατί, αριθμητικά, αντιστοιχεί σε μια στρατηγική τουριστικής μαζικοποίησης.
Στην πραγματικότητα, 5.000 αφίξεις επιβατών την ημέρα στο αεροδρόμιο PAROS την υψηλή περίοδο συγκρίνονται με:
- 700 αφίξεις επιβατών, κατά μέσο όρο τον Αύγουστο του 2019 στο αεροδρόμιο της Πάρου.
ο αριθμός που αναφέρεται στο άρθρο των 1.500 αφίξεων την ημέρα φαίνεται να είναι πολύ υψηλός … εκτός αν προσθέσεις τις αφίξεις και αναχωρήσεις !;
Πρόκειται λοιπόν για αύξηση 7 φορές και που συγκρίνεται με ένα υψηλό επίπεδο αναφοράς μετά από τριπλασιασμό σε 3 χρόνια !; Θα ήμασταν τότε στο Χ 21 έναντι της επισκεψιμότητας του 2016! - 5.512 αφίξεις επιβατών, το επίπεδο ρεκόρ που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο του 2019 στο αεροδρόμιο της Μυκόνου. Είμαστε, λοιπόν, 10% πιο κάτω.
Αριθμητικά, θα ήταν επομένως μια «Μυκονοποίηση» του αεροδρομίου της Πάρου!
Αναπόφευκτα, αυτό θα απαιτούσε μια επιθετική στρατηγική για την κατάκτηση μεριδίων αγοράς αεροδρομίων έναντι των γειτονικών αεροδρομίων της Μυκόνου και της Σαντορίνης, με τις δυνατότητες υποδοχής να έχουν αυξηθεί σημαντικά πρόσφατα (αρχές του 2021) και τις οποίες η FRAPORT-Greece έχει την πρόθεση να αποφέρει κέρδη. Επειδή, στον τομέα των αεροδρομίων, όπως και σε κάθε άλλο οικονομικό τομέα, το αόρατο χέρι της αγοράς λειτουργεί λαμβάνοντας υπόψη τον ανταγωνισμό, την τιμολόγηση, την ποιότητα των υπηρεσιών για τον καταναλωτή κλπ.
Όμως, στη Μύκονο, για να καταφέρει να φιλοξενήσει 5.293 επιβάτες που έφταναν την ημέρα (με προγραμματισμένες πτήσεις), ήταν απαραίτητο να προσγειωθούν και να απογειωθούν κατά μέσο όρο 42 αεροπλάνα την ημέρα τον Ιούλιο του 2019, τα περισσότερα από τα οποία ήταν μεγάλα αεροσκάφη.
Δεδομένου ότι αυτοί οι υπολογισμοί βασίζονται στα μηνιαία στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύονται από την ΥΠΑ, είναι “απλοί” μέσοι όροι, γεγονός που καθιστά δυνατό να φανταστούμε ότι ορισμένες ημέρες το αεροδρόμιο της Μυκόνου κατέγραψε περισσότερες από 50 περιστροφές αεροσκαφών την ημέρα + συμπεριλαμβανομένης της νύχτας, δηλαδή 50 προσγειώσεις , 50 φάσεις “ταξί”, αλλά και 50 απογειώσεις.
Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί οι κάτοικοι του αεροδρομίου της Μυκόνου είναι εντελώς εκτός εαυτού!
Τις ίδιες ενοχλήσεις θα αισθανθούν αναγκαστικά και οι κάτοικοι του αεροδρομίου της Πάρου, οι οποίοι ούτως ή άλλως, ο κ. Κουτσιαύτης παραδέχεται ότι «θα είναι απαραίτητο» να ληφθούν μέτρα για την ανακούφιση του προβλήματος αυτών των ενοχλήσεων »!
Πώς όμως θα μετριάσουμε τις μελλοντικές ενοχλήσεις στην Πάρο, χωρίς περιορισμό που προκύπτει από τη χορηγηθείσα άδεια, αν δεν τα καταφέρνουμε ήδη στη Μύκονο; Πώς να αντιμετωπίσετε την πιο έντονη ενόχληση ακριβώς τη στιγμή που ο αριθμός των επισκεπτών είναι ο μεγαλύτερος!;
Όπως συνήθως πρώτα θα ενοχλήσουμε και μετά ίσως προσπαθήσουμε να το διορθώσουμε. Δεν είναι φρικτό για τον 21ο αιώνα, ότι δεν μπορούμε να μάθουμε τίποτα από τις εμπειρίες των άλλων;
Όπως ήδη αναφέρθηκε, η άδεια για το αεροδρόμιο της Πάρου είναι “απεριόριστη”, όσον αφορά την κίνηση και τις ώρες λειτουργίας.
Τέτοιες κρίσιμες πληροφορίες δεν έχουν αποκαλυφθεί απολύτως στο κοινό. Μελλοντικές προβλέψεις κυκλοφορίας, απεριόριστες συνθήκες λειτουργίας του αεροδρομίου, κανένα προληπτικό μέτρο κατά των ενοχλήσεων για τους κατοίκους της περιοχής (απλά λείπουν στις επίσημες εκθέσεις), ούτε κανένα μέτρο μείωσης για το αποτύπωμα άνθρακα.
Έχει περιγραφεί σωστά στους κατοίκους του νησιού, ειδικά σε αυτούς που ζουν μεταξύ Παρασπόρου και Αλυκής, ή μεταξύ Πούντας, Κάμπου και Πεταλούδων, ότι θα πρέπει να περιμένουν εναέρια κυκλοφορία συγκρίσιμη με αυτή της Μυκόνου, νύχτα και μέρα, 24 ώρες το 24ωρο;
Στις επίσημες εκθέσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων, έχουμε εξετάσει σωστά τέτοιες υποθέσεις κυκλοφορίας για να εκτιμήσουμε τη σημασία της ηχορύπανσης, τονίζοντας τη βιοποικιλότητα, για να μην αναφέρουμε την πίεση στις υποδομές του νησιού γενικά; Η απάντηση βρίσκεται μέσα στην ερώτηση: όλες οι αναφορές και οι επίσημες ανακοινώσεις υποτιμούν σκόπιμα, αν δεν αποκρύπτουν εντελώς, τις βλαβερές συνέπειες αυτής της προτεινόμενης επέκτασης του διαδρόμου του αεροδρομίου.
Συνεπώς, η «Μυκονοποίηση» του νησιού της Πάρου φαίνεται καλά στις υποθέσεις που υιοθετήθηκαν, αλλά δεν έχει ποσοτικοποιηθεί ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις με την ευρεία έννοια.
Αυτό το σημείο αξίζει να υπογραμμιστεί. Eπομένως, ίσως ο στόχος είναι η φαντασίωση να ξεπεράσουμε τη Μύκονο ως προς την προσέλευση!;
Παρατήρηση 4: Η Πάρος πρέπει να προσπαθήσει να προσελκύσει αλλά κυρίως να διατηρήσει μια «ποιοτική» τουριστική πελατεία
Πρόκειται για μια διαφοροποιημένη τοποθέτηση έναντι προορισμών μαζικού τουρισμού, όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Σαντορίνη, η Μύκονος, ακόμη και η Σκιάθος.
Η ποιοτική, «οικολογικά υπεύθυνη» ή «υψηλού επιπέδου» τοποθέτηση δεν είναι ένα οικονομικό μοντέλο με χαμηλές αποδόσεις. Το αντίθετο, είναι ένα κερδοφόρο μοντέλο για όλους τους ενδιαφερόμενους, ιδιαίτερα για τους κατοίκους του νησιού.
Αυτή η σχεδόν «ιδανική» τοποθέτηση επικρατούσε μέχρι τώρα στην Πάρο και την Αντίπαρο. Αυτή η τοποθέτηση έχει κάνει τη φήμη τους: Οι τακτικοί επισκέπτες, Έλληνες ή μη, ανήκουν κυρίως σε αυτήν την κατηγορία “ποιότητας”.
Δεν είναι τυχαίο ότι επέλεξαν την Πάρο από τη Μύκονο, στην οποία είναι πολύ πιο εύκολο να φτάσουν απευθείας με αεροπλάνο από την κατοικία τους. Σε αυτούς τους τακτικούς επισκέπτες δεν αρέσει η φασαρία των μαζών. Είναι προσεκτικοί και σέβονται τις τοπικές παραδόσεις, προτιμούν την αυθεντικότητα παρά την «κιτσαρία». θέλουν να μπορούν να φτάσουν σε ένα εστιατόριο χωρίς να χρειάζεται να κάνουν κράτηση δύο εβδομάδες νωρίτερα. Ψάχνουν για παραλίες όπου δεν είμαστε ακόμη ο ένας πάνω στον άλλο στα μέσα Αυγούστου, και τα λοιπά.
Μέχρι τώρα, η Πάρος τους προσέφερε τέτοια χαρακτηριστικά και ήταν τέλεια όταν χρειάστηκε λιγότερος χρόνος για να φτάσουν στον προορισμό τους (πχ από την Αθήνα με ένα αεροπλάνο της ΟΑ με 40 ή 80 θέσεις ή ακόμα και μια πραγματική αλλαγή σκηνικού όταν προέρχονται από τη γκριζάδα της βόρειας Ευρώπης με πλοίο από τον Πειραιά ή τη Ραφήνα!). Πολλοί από αυτούς τους «ενημερωμένους» ή ακόμη και «οικολογικά υπεύθυνους» τουρίστες που έχουν μείνει στο νησί για μεγάλο χρονικό διάστημα, που σκοπεύουν να μείνουν εδώ ακόμα περισσότερο όταν συνταξιοδοτηθούν, που πληρώνουν τοπικούς φόρους και ξοδεύουν πολλά χρήματα, ανησυχούν εξαιρετικά για τις αχαλίνωτες προοπτικές “ανάπτυξης” που δρουν στην Πάρο για αρκετά χρόνια. Το έργο επέκτασης του αεροδρομίου είναι το πιο ανησυχητικό σύμβολο αυτού που φοβούνται περισσότερο: της «Μυκονοποίησης» του νησιού. Δικαίως, θεωρούν ότι μπορούν να κάνουν χωρίς αυτό, ακόμα κι αν τους κοστίζει λίγο περισσότερο χρόνο. Προτιμούν αυτό αντί να διακινδυνεύσουν την εισβολή στα νησιά που θα διευκόλυνε η επιμήκυνση του διαδρόμου. Είναι διατεθειμένοι να πειθαρχήσουν, να ακολουθήσουν τους περιβαλλοντικούς κανόνες.
Θεωρούν ότι η Πάρος κερδίζεται και την απολαμβάνεις, δεν την καταναλώνεις όπως τα τυχόν μαζικά προϊόντα.
Συνεπώς, η γνώμη αυτών των πιστών δεν πρέπει να περιφρονηθεί. Γνωρίζουν το νησί, το εκτιμούν από καρδιάς, πηγαινοέρχονται εδώ και χρόνια, τα παιδιά τους παντρεύονται εκεί. Παραδέχονται πρόθυμα ότι η ανέγερση μερικών ξενοδοχείων με καλές περιβαλλοντικές προδιαγραφές θα ήταν συνετή όταν σέβονται την προσωπικότητα των χώρων και είναι χαρούμενοι που οι μόνιμοι κάτοικοι διαθέτουν τα σπίτια τους και τις επεκτάσεις τους για να υποδεχτούν τους τουρίστες με φιλικό τρόπο και εξατομικευμένα και όχι με μάζες και με γεμάτα πούλμαν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο όλοι, κάτοικοι και ημί-κάτοικοι, θα μπορούν να αναρωτηθούν σωστά για τον επαρκή αριθμό ξενοδοχείων και τη γεωγραφική διάδοση ενός κατασκευαστικού προγράμματος που στοχεύει σε εκατό επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας που προορίζονται για να εξυπηρετήσουν τη ροή των νέων αφίξεων χρησιμοποιώντας τις νέες ικανότητες υποδοχής του αεροδρομίου. Δεν υπάρχει κίνδυνος τσιμεντοποίησης του τοπίου και καταστροφής της ακτογραμμής σε ορισμένες περιοχές;
Προφανώς, αυτό θα παρείχε περισσότερα κρεβάτια, αλλά με τι ζημιά στο περιβάλλον και για ποια οικονομικά οφέλη για το νησί, εάν λειτουργούν υπό τον έλεγχο «ταξιδιωτικών πρακτόρων» που εξασκούν το «All Inclusive». Ξεχάστε την ευκολία και την κοινωνική συνοχή. Τα νησιά θα ζήσουν στο ρυθμό των αφίξεων τσάρτερ.
Δικαίως, ανησυχούν για αυτή την άνθηση των προγραμμάτων για την κατασκευή σπιτιών «χαμηλού κόστους», μακριά από υπεύθυνη αρχιτεκτονική, σχεδιασμένα σε στρεβλό κυκλαδίτικο στιλ, επωφελούμενα από αδιαφανείς παρεκκλίσεις από τους πολεοδομικούς κανόνες (πολύ λίγο σεβαστούς σύμφωνα με αυτούς που ξέρουν), τα μικρά σπίτια προορίζονται μόνο για να μεγιστοποιήσουν την είσπραξη των ενοικίων (μέσω Airbnb ή κάτι τέτοιο; Ή « στα μαύρα »;), συχνά από ξένους επενδυτές και οι οποίοι σπεύδουν να επαναλάβουν ένα μοντέλο κερδοσκοπίας ακινήτων που τους έκανε πλούσιους αλλού.
Τέτοια μικρά σπίτια θα είναι σαφώς «κακώς» κατοικημένα, μόνο λίγες εβδομάδες το καλοκαίρι, τονίζοντας το σύνδρομο των «ψυχρών κρεβατιών» στο νησί και συμμετέχοντας επίσης στη διάλυση της κοινωνικής συνοχής (η κερδοσκοπία για ακίνητα δεν θα επιτρέπει πλέον στέγαση για νέους ή εποχικούς εργαζόμενους σε προσιτές συνθήκες ενοικίασης).
Δικαίως, σημειώνουν ότι οι υποδομές είναι πράγματι κορεσμένες, κάτι που είναι επιπλέον ασυμβίβαστο με τις προσδοκίες των «οικολογικά υπεύθυνων» τουριστών που έχουν ταξιδέψει αρκετά σε όλο τον κόσμο για να γνωρίζουν πώς αναπτύσσονται οι τουριστικοί προορισμοί στο πλαίσιο του μαζικού τουρισμού. Προς το παρόν, από νοσταλγία, διατηρούν ανοχή για διάφορες αυξανόμενες δυσλειτουργίες. Ωστόσο, οι προειδοποιήσεις τους αξίζουν προσοχή. Μερικοί από αυτούς τους τακτικούς έχουν ήδη εγκαταλείψει την παραμονή στο νησί κατά τη διάρκεια της περιόδου αιχμής. Κατά κάποιο τρόπο, συνεχίζουν να «εξυπηρετούν» την παριανή κοινότητα προσφέροντας την κατοικία τους προς ενοικίαση ή αφήνοντάς την στους απογόνους τους να μείνουν. Εάν επιστρέψουν εκτός εποχής, αυτό είναι καλό για την κοινότητα επειδή συμβάλλει στην παράταση της τουριστικής περιόδου.
Επειδή, ένας από τους βασικούς παράγοντες του βιώσιμου τουρισμού, είναι η αποφυγή του συνδρόμου του άδειου κρεβατιού (όπως πολλά παραθαλάσσια θέρετρα στην Ελλάδα ή αλλού εκτός των καλοκαιρινών μηνών, και όπως πολλά θέρετρα χειμερινών σπορ που μετατράπηκαν σε πόλεις -φαντάσματα το καλοκαίρι).
Όλα τα μέρη με υψηλή τουριστική συχνότητα επιδιώκουν να αμβλύνουν τις αιχμές συχνότητας για να παρατείνουν καλύτερα την τουριστική περίοδο και έτσι να χρησιμοποιήσουν τις υποδομές με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο. Γιατί δεν κάνουμε το ίδιο εδώ;
Με την «Μυκονοποίηση» σε εξέλιξη στην Πάρο και την Αντίπαρο, ο κίνδυνος είναι ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού του «ποιοτικού» ημιμόνιμου πληθυσμού θα επιλέξει να πάει αλλού.
Καλό δρόμο θα πουν κάποιοι, με σκεπτικό χαρακτηριστικό των μυωπικών ανθρώπων. Αλλά αυτός ο πληθυσμός πιθανότατα θα αντικατασταθεί αρχικά από άλλους νεοεισερχόμενους με όχι λιγότερο αγοραστική δύναμη, αλλά αυτοί θα έρθουν στην Πάρο για να μείνουν εκεί, πρώτα και κύρια το καλοκαίρι. Επιπλέον, θα είναι σίγουρα πολύ απαιτητικοί (πολύ περισσότερο από όσους εγκαταλείπουν) ως προς την ποιότητα των υποδομών και των προσφερόμενων υπηρεσιών. Θα έχουν τότε την υπομονή να περιμένουν μια αόριστη υπόσχεση για βελτιωμένη υποδομή; Αυτό είναι σχεδόν απίθανο: σίγουρα θα επιλέξουν να πουλήσουν γρήγορα, αλλά σε ποιον;
Και πάλι σε “high-end” επισκέπτες; Αναμφίβολα όλο και λιγότερο γιατί η «κακή φήμη» θα διαχέεται. Tο νησί θα γεμίσει επιχειρηματίες που στοχεύουν σε λιγότερο απαιτητικές κατηγορίες τουριστών. Τα κτίρια θα αλλάξουν μέγεθος, πιο σφιχτά, πιο μικρά σπίτια, δίνοντας έτσι έμφαση μόνο σε αυτή την “Μυκονοποίηση” στο αρχιτεκτονικό και αστικό σχέδιο.
Ο κίνδυνος είναι συνεπώς ένας αγώνας προς τα κάτω: η ποσότητα κυνηγά την ποιότητα, όπως η αρχή του Thomas Gresham, γνωστή στα οικονομικά: το κακό χρήμα διώχνει το καλό!
Έτσι προκύπτουν αρκετά συμπεράσματα, τα οποία ακυρώνουν τις θέσεις των ένθερμων υπερασπιστών της φαραωνικής επέκτασης του αεροδρομίου:
- Η στρατηγική προσέλκυσης ολοένα και περισσότερων αφίξεων στην Πάρο, ιδίως μέσω του αεροδρομίου της, είναι σαφώς μια στρατηγική μαζικού τουρισμού, ασυμβίβαστη με την αναζήτηση βιώσιμης ανάπτυξης. Τα παραδείγματα αυτής της παρατήρησης είναι αναρίθμητα εδώ, στην Ελλάδα, όπως παντού.
- Ο μαζικός τουρισμός οδηγεί στον αποκλεισμό του «ποιοτικού» τουρισμού, ειδικά σε περιορισμένη περιοχή με κορεσμένες υποδομές.
- Ο «ποιοτικός» και «οικολογικά υπεύθυνος» τουρισμός είναι πράγματι αυτός που καθιστά δυνατή τη καλύτερη εναρμόνιση της βιώσιμης ανάπτυξης, της επιμύκυνσης της τουριστικής περιόδου κατά τη διάρκεια του έτους και της καλής οικονομικής δραστηριότητας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στα νησιά.
- Ο «οικολογικά υπεύθυνος» τουρίστας έχει το δικαίωμα να απαιτήσει ποιοτικές υποδομές, το συντομότερο δυνατό και με τα υψηλότερα πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης.
- Αν θέλουμε να διατηρήσουμε / προσελκύσουμε μια πελατεία υψηλού επιπέδου στην Πάρο, είναι πρώτα απ ‘όλα απαραίτητο να χαλαρώσουμε τον περιορισμό των κορεσμένων υποδομών. Ως εκ τούτου, η επιμήκυνση της πίστας αποτελεί πραγματικό εμπόδιο σε αυτήν την προτεραιότητα, διότι εκτρέπει άσκοπα τις ενέργειες των υπευθύνων καθώς και τους λιγοστούς οικονομικούς πόρους, για να κατακρημνίσει τα νησιά σε μια προσπάθεια φυγής προς τα εμπρός, επιζήμια για το κοινό καλό.
- Η αντίθεση στη «Μυκονοποίηση» της Πάρου / Αντιπάρου δεν αφορά απολύτως την αντίθεση στην οικονομική τους ανάπτυξη. Αντιθέτως, είναι η εκστρατεία για τη βιωσιμότητά τους! Είναι αντίθεση σε όσους επιζητούν πυρετωδώς βραχυπρόθεσμα κέρδη εις βάρος της βιώσιμης ανάπτυξης.
Για αυτούς τους λόγους, δεν είναι αποδεκτό να ανεχόμαστε, ακόμη στην εποχή μας, έργα που δεν περιλαμβάνουν στην οικονομική τους αξιολόγηση το κόστος των επαγόμενων εξωτερικοτήτων, ξεκινώντας από τις δαπάνες υποδομής και το περιβαλλοντικό κόστος.
Αυτή η ανάλυση έχει παρακινήσει πολλούς πολίτες να αντιταχθούν, μέσω νομικών οδών, σε αυτό το έργο επέκτασης το οποίο δεν έχει αποτελέσει αντικείμενο ουσιαστικής πληροφόρησης ή δημόσιας Διαβούλευσης (κάτι που είναι αντίθετο προς το νόμο), το οποίο κάνει κακή χρήση των ενωσιακών πόρων που προορίζονται να χρηματοδοτήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη (κάτι που είναι εναντίον του Ενωσιακού δικαίου), η οποία οδηγεί σε «Μυκονοποίηση» της Πάρου και της Αντιπάρου, σε μια ανάπτυξη επιβλαβή για όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, θέτοντας σε κίνδυνο την κοινωνική συνοχή, το περιβάλλον και την τοπική οικονομία.
Ο Eric Michelet είναι αναπληρωματικό μέλος του ΔΣ των ΦτΠΑ και μέλος της συλλογικότητας “Αεροδρόμιο Πράσινης Πάρου“.
Leave a Reply