Προτάσεις της Κίνησης Πολιτών Πάρου για τον Τουρισμό και τη Δόμηση

Προτάσεις της Κίνησης Πολιτών Πάρου για τον Τουρισμό και τη Δόμηση

Μάιος 2025

1- Η Κίνηση Πολιτών Πάρου, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των παραγόντων (οικονομικών, πολιτικών, κοινωνικών, διεθνών και εγχώριων)  που επιδρούν στην διαμόρφωση της πορείας του νησιού, θεωρεί ότι αυτή τη στιγμή η συνολική φυσιογνωμία της Πάρου βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο οριστικής και μη αναστρέψιμης απώλειας. Ο κίνδυνος αυτός συνδέεται άμεσα  με την υπερβάλλουσα δόμηση και την γιγάντωση της τουριστικής εκμετάλλευσης. Εξαιτίας των δύο αυτών παραγόντων, που δεν είναι ταυτόσημοι, αλλά έχουν μια συνδυαστική επίδραση, πλήθος προβλημάτων που προϋπήρχαν, όπως η διαχείριση των απορριμάτων και λυμάτων, η σπανιότητα του νερού, κ.α. μεγιστοποιούνται σε σημείο που να μην επιδέχονται κανενός είδους επίλυση, ενώ ταυτόχρονα, κρίσιμα νέα προβλήματα όπως η αλλοίωση του τοπίου, η καταστροφή των θαλάσσιων βυθών και κάποιες δυσάρεστες επιδράσεις στην κοινωνικοοικονομική σύνθεση της τοπικής κοινωνίας εμφανίζονται με ιδιαίτερη οξύτητα και ένταση.

2- Η Κίνηση Πολιτών Πάρου, δεν στρέφεται ενάντια στην τουριστική ανάπτυξη του νησιού. Αντίθετα αναγνωρίζει την προσφορά της κατά τις προηγούμενες δεκαετίες στην βελτίωση της οικονομικής ευμάρειας, αλλά και στον εμπλουτισμό της τοπικής κοινωνίας μέσω της αλληλεπίδρασης με ανθρώπους που επέλεξαν να συνδεθούν περιστασιακά ή μονιμότερα με το νησί. Όμως, θεωρεί ότι τις τελευταίες δεκαετίες, και  τα τελευταία χρόνια εντονότερα, οι τουριστικές εισροές στο νησί έχουν ξεπεράσει τις φυσικές και κοινωνικές αντοχές του και συνεπώς δεν υπάρχει κανένας λόγος περαιτέρω μεγέθυνσης των τουριστικών εισροών, ενώ, αντίθετα, υπάρχουν πολλοί λόγοι συγκράτησης και ίσως κάποιας μείωσης τους, με ταυτόχρονη ανακατεύθυνση των ποιοτικών χαρακτηριστικών τους.

3- Η Κίνηση Πολιτών Πάρου εκτιμά ότι η υπερβάλλουσα δόμηση στο νησί (και ειδικά η δόμηση εκτός σχεδίου) αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο απ΄ όλους και θεωρεί καίρια προτεραιότητα τον άμεσο περιορισμό της.  Και τούτο γιατί:
α. Η κατασκευή κτιρίων αποτελεί μια μη αναστρέψιμη παρέμβαση στο τοπίο. Η αλλοίωση που προκαλείται θα κληρονομηθεί αναγκαστικά στις επόμενες γενεές και το μοναδικό παριανό τοπίο δεν θα αποκτήσει ποτέ ξανά τη γοητεία και τη φυσική λειτουργικότητα που το χαρακτήρισαν επί χιλιετίες.
β. Το μεγαλύτερο μέρος  της οικοδομικής δραστηριότητας (και ειδικά της εκτός σχεδίου) στο νησί δεν σχετίζεται ούτε με ανάγκες της τοπικής κοινωνία ούτε με εντόπια επιχειρηματικά συμφέροντα. Αντίθετα, συνδέεται με συμφέροντα μεγάλων παιχτών της διεθνούς αγοράς, που αντιλαμβάνονται το νησί ως πρόσφορο επενδυτικό προορισμό για τα κεφάλαια τους και τα οποία ελάχιστο η και αρνητικό ενδιαφέρον έχουν για τις συνθήκες ζωή και  το μέλλον της τοπικής κοινωνίας.
γ. Η κατασκευή κτιρίων (κυρίως εκτός οικισμών) καθώς και τα συνοδά έργα (διάνοιξη δρόμων πρόσβασης εντός ή εκτός των ιδιοκτησιών, επέκταση δικτύων – αποκομιδής απορριμάτων, τηλεφωνίας, ηλεκτρικού, υδροδότησης, αποχέτευσης, κ.λ.π.) επιβαρύνει δραματικά τις υποδομές του νησιού, επιβαρύνει τις δημοτικές υπηρεσίες (και κατ΄επέκταση τους δημότες), καταστρέφει οικοσυστήματα, αυξάνει τους πλημμυρικούς κινδύνους καθώς και τους κινδύνους πυρκαγιών, μειώνει τις φυσικές ‘άμυνες’ του τόπου και επιβάλλει νέες ανάγκες (όπως η δημιουργία χώρων ανακύκλωσης μπάζων και οικοδομικών υλικών) που είναι αδύνατο να καλυφθούν χωρίς να μετατραπεί το νησί στο σύνολό του σε ένα δυσλειτουργικό και εν τέλει αποκρουστικό χώρο, ανοργάνωτα αστικοποιημένο.

4- Η Κίνηση Πολιτών, γνωρίζοντας ότι εκπονείται νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο για το νησί, έχει  εργαστεί για την εκπόνηση κάποιων συγκεκριμένων προτάσεων που θεωρεί αναγκαίο να ληφθούν υπόψη στον Πολεοδομικό Σχεδιασμό. Οι προτάσεις αυτές είναι:
α. Καμία νέα κλίνη στην Πάρο. Οι υπάρχουσες, είτε ξενοδοχειακές είτε βραχυχρόνιας μίσθωσης φτάνουν για να φιλοξενούμε περίπου ενάμιση εκατομμύριο κόσμο κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να αυξηθούν.
β. Ολική απαγόρευση Πισινών ή υδάτινων στοιχείων. Η Πάρος έζησε για χιλιετίες χωρίς αυτές. Είναι ασύμβατες με την παράδοση του νησιού και  δημιουργούν σοβαρές πιέσεις στην επάρκεια του νερού.
γ. Απαγόρευση ιδιωτικών γεωτρήσεων.
δ. Αυστηρό σχέδιο προστασίας των παλαιότερων υποδομών του νησιού και κυρίως
– του δικτύου των παλιών μονοπατιών και αγροτικών δρόμων που συνέδεαν χωριά και οικισμούς και τα οποία θα πρέπει να καταγραφούν και να συντηρηθούν στην παλιά τους μορφή και βέβαια να μη δίνουν δικαίωμα δόμησης
– των ξερολιθικών αναβαθμίδων που έχουν αναντικατάστατο ρόλο στην συγκράτηση του εδάφους, τον εμπλουτισμό των υπόγειων υδροφορέων και την αντιπλημμυρική προστασία του νησιού.
ε. Προσεκτική καταγραφή και προστασία όλων των ρεμάτων σε ολόκληρη την υδρολογική λεκάνη και σε όλο  το πλάτος της ζώνης πλημμύρας τους.
στ. Διατήρηση (και εφαρμογή!) όλων  των προστατευτικών για τα οικοσυστήματα διατάξεων του παλαιότερου Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ) του 2012

5- Ωστόσο, γνωρίζοντας επίσης ότι το νέο Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο δεν θα είναι  θεσμοθετημένο πριν από την παρέλευση μερικών ακόμα ετών, έτη που, με δεδομένο το ρυθμό των πραγμάτων θεωρούνται απολύτως κρίσιμα, και είναι ορατό ο κίνδυνος μέχρι τη θεσμοθέτηση του Τ.Π.Σ  τα πράγματα να έχουν ήδη καθοριστεί  η Κίνηση Πολιτών Πάρου ζητά άμεσα την ευλαβική τήρηση όλης της υπάρχουσας νομοθεσίας που μπορεί να αποβεί αποφασιστική για την προστασία του νησιού. Συγκεκριμένα:
α. Τήρηση των περιορισμών στην εκτός σχεδίου δόμηση που θέτει το Προεδρικό Διάταγμα του 1985 (Π.Δ.24/5/85, ΦΕΚ270/Δ -1985)  και υπενθύμισε/ επιβεβαίωσε πρόσφατα το ΣτΕ.(απόφαση 176/3023) Δικαίωμα δόμησης εκτός οικισμού έχουν μόνο γήπεδα με 25 μέτρα πρόσοψη σε επίσημα αναγνωρισμένο δρόμο
β. Αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών σε εκτός σχεδίου περιοχές. Είναι δυνατόν να δοθεί με απόφασή του Υπουργείου μετά από αίτημα της Δημοτικής Αρχής.

6- Η Κίνηση Πολιτών υποστηρίζει θερμά και με κάθε τρόπο που διαθέτει την επιλογή της δικαστικής οδού, όπου αυτή μπορεί να επιβάλλει την εφαρμογή των νόμων που συστηματικά παρακάμπτονται και αγνοούνται από τη διοίκηση. Οι Αιτήσεις Ακύρωσης οικοδομικών αδειών που ήδη έχουν κατατεθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας από ομάδες πολιτών μπορούν, εκτός από την αποτροπή συγκεκριμένων οικοδομών να αποφέρουν συγκεκριμένη νομολογία σχετικά με τα παρακάτω κρίσιμα για την Πάρο θέματα:
α. Δόμηση εκτός οικισμού χωρίς νόμιμα αναγνωρισμένο δρόμο
β. Υπόσκαφα
γ. Καταστροφή ξερολιθικών τοιχείων και αναβαθμίδων
δ. Παλιά μονοπάτια. Επιτρέπεται η καταστροφή τους; Μπορούν να θεωρούνται ‘δρόμοι” που δίνουν δικαίωμα δόμησης;
ε. Πισίνες- Υδάτινα στοιχεία.